tag:blogger.com,1999:blog-3165022699182053982023-11-16T03:02:16.017-08:00kuvvet ve hareketSümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.comBlogger11125tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-30208175877203177922012-05-10T14:35:00.001-07:002012-05-10T14:35:22.594-07:00rötüşlenmiş slaytımSunumumun düzeltilmiş halidir. <u>Ödev amacıyla düzenlemedim </u>sadece daha güzel olabilir diye düşündüm:) İstifadeli olması umuduyla.<br />
<br />
Düzeltilmiş hali:<br />
<br />
<a href="http://www.authorstream.com/Presentation/sumyrmarmara-1415267-kuvvet-hareket1/">http://www.authorstream.com/Presentation/sumyrmarmara-1415267-kuvvet-hareket1/</a>
<br />
<br />
NOT: 00:000'dan önce yetiştirseydim yükleyecektim fakat sadece siteye yüklenmesi 15dk'yı aşkın sürdü. Ne kadar siteye yükleme tarihim perşembe görünse de blog'a yüklenmesi resmi olarak cuma oldu. Ödev yerine de geçseydi sevinirdim tabi:)Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-39936571544600028932012-05-10T13:17:00.000-07:002012-05-10T14:17:12.839-07:00Kuvvet ve Hareket konulu slaytım<a href="http://www.authorstream.com/Presentation/sumyrmarmara-1415203-kuvvet-hareket/">http://www.authorstream.com/Presentation/sumyrmarmara-1415203-kuvvet-hareket/</a>Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-37598526429068890352012-04-09T15:36:00.000-07:002012-05-10T13:50:51.375-07:00KAYNAKÇA<br />
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 14pt; line-height: 115%;">Kaynakça:<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<u><span style="color: blue;"><a href="http://www.blogger.com/%0b%3chttp:/ia600802.us.archive.org/4/items/AP_Physics_C_Lesson_07/Container.html"><br /><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;">
<http://ia600802.us.archive.org/4/items/AP_Physics_C_Lesson_07/Container.html</span></a></span></u><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;">> (2012,Nisan 8)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=152">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=152</a>> (2012, Nisan
09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=153">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=153</a>> (2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=1105">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=1105</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=273">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=273</a>> (2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=1115">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=1115</a>> (2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=697">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=697</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=1105">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=1105</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=1115">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=1115</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=36&KonuID=154">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=36&KonuID=154</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/bulmaca/isveenerji/isveenerji.htm">http://www.fenokulu.net/bulmaca/isveenerji/isveenerji.htm</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=36&DeneyNo=1108">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=36&DeneyNo=1108</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=36&KonuID=156">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=36&KonuID=156</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=20&DeneyNo=44">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=20&DeneyNo=44</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=91">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=91</a>>
(2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=755">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=755</a>> (2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=90">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=90</a> > (2012, Nisan
09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=20&DeneyNo=139">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=20&DeneyNo=139</a>> (2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=1117">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=1117</a>> (2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=37&KonuID=157">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=37&KonuID=157</a>> (2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/konutesti/applications/sinav1/index.php?ilk_soruyu_gonder=1&sinav_no=232525576">http://www.fenokulu.net/konutesti/applications/sinav1/index.php?ilk_soruyu_gonder=1&sinav_no=232525576</a> > (2012, Nisan
09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=37&DeneyNo=1139">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=37&DeneyNo=1139</a>> (2012, Nisan 09)<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><<i><a href="http://www.gazi.edu.tr/">www.gazi.edu.tr</a></i>
> (2012, Nisan 09) <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><
<a href="http://www.fenokulu.net/sinavlar/KuvvetveHareket/KuvvetveHareket.htm">http://www.fenokulu.net/sinavlar/KuvvetveHareket/KuvvetveHareket.htm</a>
> (2012, Nisan 09) <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><
<a href="http://www.animated-pictures.net/">http://www.animated-pictures.net/</a>> (2012, Nisan 09) <o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: medium;"><br /></span></div>Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-80747976886104280682012-04-09T13:23:00.004-07:002012-04-09T15:42:15.804-07:00Son Olarak Kuvvet & Hareket Hakkında<br />
<br />
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="border-collapse: collapse; mso-yfti-tbllook: 1184; width: 100.0%;">
<tbody>
<tr>
<td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt;"><div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Konu kavram haritası:<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwFNQmleRdCtsyQ7IWB55MbBIgd4db4f2y7Qfdzlbuo7Q0_q4lCEmTooF2PwyCaDB8C4365f1yLG4A4XKjYo5mdtmoKucwdyAemk-XKGYJk2iNLw4mctVpkCiD6qUHEQzM1pQ9BWepd38/s1600/kavrm.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwFNQmleRdCtsyQ7IWB55MbBIgd4db4f2y7Qfdzlbuo7Q0_q4lCEmTooF2PwyCaDB8C4365f1yLG4A4XKjYo5mdtmoKucwdyAemk-XKGYJk2iNLw4mctVpkCiD6qUHEQzM1pQ9BWepd38/s1600/kavrm.png" /></a></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: red;"><br /></span></b><br />
<span style="color: red;"><b><br /></b></span><br />
<span style="color: red;"><b><br /></b></span><br />
<span style="color: red;"><b><br /></b></span><br />
<b><span style="color: red;"><br /></span></b><br />
<b><span style="color: red;"><br /></span></b><br />
<b><span style="color: red;"><br /></span></b><br />
<b><span style="color: red;"><br /></span></b><br />
<b><span style="color: red;"><br /></span></b><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimcaVTtDILvbxfovlPm1FEkLUEMpYTgBTWM1LfcBQ5wFotSl6D1nGgTK4EjWtRovuYZDcXQdQb-p_uiPD8dshm6ydnuoDo3-Epit_T1yvQ1guCWvD3YUkSbdy6xOb1ZVChFeU74rYxpLw/s1600/bbb.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimcaVTtDILvbxfovlPm1FEkLUEMpYTgBTWM1LfcBQ5wFotSl6D1nGgTK4EjWtRovuYZDcXQdQb-p_uiPD8dshm6ydnuoDo3-Epit_T1yvQ1guCWvD3YUkSbdy6xOb1ZVChFeU74rYxpLw/s1600/bbb.png" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
MEB'in müfredat kitabından uygulama ve kavram haritası</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><span style="color: red;"><i>HAREKET VE KUVVET</i></span></b></span></div>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt;"><div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i><br /></i></b><b><i> Hareket,
fizikte mekanik konusu içerisinde yer alır. mekanik ile nesnelerin hareketi
ve durgun kalma özellikleri açıklanmaya çalışılır. Böylece evrendeki gezegen
ve yıldızların hareketleri açıklanabilir, bina, köprü, gökdelen gibi binalar
inşa edilebilir, uçak, gemi ve denizaltı gibi araçlar yapılabilir. Kısaca,
dünya ve uzayda var olan veya var olması istenen birçok özellik mekanik
konusu ile açıklanabilir.</i></b><b><i> İnsanların en iyi çok ilgilendiği
ve günlük yaşamında karşılaştığı fiziksel olaylardan birisi harekettir. bu
nedenle fizik bilimine genellikle hareket konusu ile başlanır. </i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i>HAREKET BİLİMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ </i></b></span><img src="http://www.animated-pictures.net/pictures/Other/_thm/thm_ballrk.gif" /><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i> Hareket çok
eski zamanlardan beri insanların ilgisini çeken bir konu olmakla beraber,
sistematiğinin oluşması ancak 1600'lü yıllara denk gelmektedir. Bu çağda batı
dünyasında ortaya çıkan Galileo ve Newton, hareket biliminin sistematik
özelliğinin oluşmasının temelini atmışlardır. 19. yüzyılın sonlarına kadar bu
bilim adamlarının ortaya attığı fikirler büyük oranda kabul görmüştür. Fakat
20. yüzyılda atom ve atom altı parçacıklar üzerinde yapılan çalışmalar ve
teknolojideki hızlı gelişim bu bilim adamlarının fikirlerinde bir takım
değişiklikler yapılması gerektiğini ortaya koymuştur. Kuantum Mekaniği ve
Görelilik Teorisi yapılan bu çalışmalar sonrası, mekaniği ve hareketi daha
iyi açıklamışlardır.</i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i>HAREKET VE KUVVET KONUSU İÇİN BAZI TEMEL KAVRAMLAR</i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i>Skaler ve Vektörel Büyüklükler</i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i>Sadece bir sayı ve bir birim ile belirtilen uzunluk,
kütle, zaman gibi büyüklüklere skaler büyüklükler denir. 500 metre, 50 m/s,
175 cm, 3 saat gibi büyüklükler skaler büyüklüklerdir. </i></b><b><i>Vektörel büyüklükler ise, bir sayı ve bir birim yanında
yönü de olan büyüklüklerdir. A'dan B'ye 2 saate gitmek vektörel bir büyüklüğü
ifade eder. </i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i>Uzunluk ve Zaman Birimleri</i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i>Hareketi iyi anlayabilmek için ilk olarak temel uzunluk
ve zaman ölçülerini bilmek gerekir. </i></b><b><i>
Metre uzunluğun temel ölçü birimidir. Bir metre, Paris'ten geçen, kuzey
kutbu ve ekvator arasındaki boyuna çizgi boyunca ölçülen uzaklığın on
milyonda birisidir. Bu bir metreyi temsil eden metal çubuk Uluslararası
Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu'nda bulunmaktadır.</i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i> Bir metrenin
uzunluğunu belirlemenin bir başka yolu ise, bilimdeki hızlı gelişmelerden
birisi olan ışık hızından yararlanmaktır. Buna göre 1 metre = Işığın
boşlukta 1/299,792,458 saniyede yol aldığı mesafedir.</i></b><b><i>Saniye ise = Sezyum atomunun yayınladığı belli bir
dalga boyundaki ışığın, 9192631770 devir yapması için geçen zamandır.</i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i> Kütle,
enerji, zaman, hız, kuvvet ve sıcaklık gibi bir ölçme aracı ile ölçülebilen
büyüklükler fiziksel niceliklerdir. Bu tür büyüklükler genel olarak iki
kısımda incelenir. Bunlar:</i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><b><i>1) Skaler Büyüklükler</i></b><b><i>2) Vektörel Büyüklüklerdir.</i></b><b><i><br /></i></b><b><i><br /></i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i>1) Skaler Büyüklükler <o:p></o:p><img src="http://www.animated-pictures.net/pictures/Arrows/_thm/thm_ar-arrow.gif" /></i></b><b><i> </i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i> Yalnızca
sayılarla ifade edilebilen ve bir birimi olan büyüklüklere denir. Skaler
büyüklükler, kütle, sıcaklık, güç, zaman, iş vb. olarak incelenebilir.
Örneğin; 3 metre, 5 kilogram, 35 oC, 600 Newton, 220 Volt gibi. </i></b><b><i>2) Vektörel Büyüklükler <o:p></o:p><img src="http://www.animated-pictures.net/pictures/Arrows/_thm/thm_ararrow.gif" /></i></b><b><i> </i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i> Ölçülen
büyüklüklerin bazılarındaki sayısal değer ve birim bazen bu veriyi anlamak
için yeterli değildir. Bu büyüklüğün yönü, şiddeti, başlangıç noktası ve
doğrultusu da önem kazanır. Örneğin; "Araba Ankara'dan İstanbul'a doğru
saatte 90 km/sa hızla hareket ediyor" cümlesinde aracın yönü, doğrultusu
ve hızı gibi kavramlar bilinmesi gereken değerlerdir. </i></b><b><i> Vektörel
büyüklük; şiddeti, yönü, doğrultusu ve başlangıç noktası belirlenebilen
büyüklüklerdir. Yani yönlendirilmiş doğru parçalarına vetör denir. Vektörel
büyüklükleri simgesi üzerine ok
işareti konularak
skaler büyüklüklerden ayırt edilmektedir. </i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><b><i><br /></i></b><i><b>(BU BİLGİLER </b><a href="http://www.gazi.edu.tr/"><b>www.gazi.edu.tr</b></a><b> DEN
ALINMIŞTIR……………..)<o:p></o:p></b></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span></b></div>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dxLjCf5vm5Vu4h6raU_xKe-57B6fgRpyTwZq6hNJa164DYt52eZQ5vzeY0LwDGEbjHl78jhE9QjLmxkY0SQXQ' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></span></div>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dyxJ_UCVda_1APwF6Us0vkAqI03h3vuoAf-4sRpaqv8X_Ecti3tXuA4rnvTSLEBYBiO9RHYrVwAI8G0gKVIGA' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-size: large;">Bu linkten Kuvvet ve Hareket ünitesiyle ilgili kendinizi teste tabi tutabilirsiniz:</span><br />
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.fenokulu.net/sinavlar/KuvvetveHareket/KuvvetveHareket.htm">http://www.fenokulu.net/sinavlar/KuvvetveHareket/KuvvetveHareket.htm</a>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<span id="goog_541349029"></span><span id="goog_541349030"></span><br />
<div class="MsoNormal">
<span style="color: red; font-size: large;">Testten bir kare:</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQPFxDFe_tivG9F1YXsrIW5EvHVAnG1wLKa13qPulR7cJLgElsUWpxjVpuy4qulyw1O_wgMK3i4Qc8qyWpwpz6qoxZF1I0edGG1Zr1SmqJR2BIUpXjEZ7uXSGgUmqpvSfxWkfS_bTD8tQ/s1600/tstss.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="304" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQPFxDFe_tivG9F1YXsrIW5EvHVAnG1wLKa13qPulR7cJLgElsUWpxjVpuy4qulyw1O_wgMK3i4Qc8qyWpwpz6qoxZF1I0edGG1Zr1SmqJR2BIUpXjEZ7uXSGgUmqpvSfxWkfS_bTD8tQ/s400/tstss.png" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<span style="color: red; font-size: large;"><br /></span><br />
<span style="color: red; font-size: large;"><br /></span></div>Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-3484294798702278402012-04-09T11:05:00.003-07:002012-04-10T05:50:29.436-07:00Hayatımızı Kolaylaştıran İcat: Basit Makineler<br />
<table border="0" id="table1" style="border-collapse: collapse; font-family: Verdana, Helvetica;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;"><div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center">
<a href="http://www.animated-pictures.net/pictures/Lines/_thm/thm_barg.gif" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; font-size: 10px; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.animated-pictures.net/pictures/Lines/_thm/thm_barg.gif" style="text-indent: 36pt;" /><span style="background-color: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;">BASİT MAKİNELER (Konu Anlatımı)</span><img src="http://www.animated-pictures.net/pictures/Lines/_thm/thm_barg.gif" /></a></div>
</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;"><div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong><br /></strong><br />
<strong>BASİT MAKİNELER</strong><br />
<strong><br /></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<em>Fıkra: Bir fizikçi, bir kimyacı ve bir matematikçi ıssız bir çölde mahsur kalırlar. Günler geçtikçe yiyecekleri hızla azalır ve bir müddet sonra üçünün de bir teneke konserve kutusunda son yiyecekleri kalır. Fakat kutunun kapağını açmaları gerekmektedir ki, bu da elle olacak bir şey değildir. Fizikçi nasıl açsam diye düşünürken aklına basit makineler gelir ve çantasından çıkardığı bir takım aletlerle konservenin kapağını açar, karnını doyurur. Kimyacı da fizikçinin verdiği ilhamla çantasından asit çıkararak tenekenin kapağına döker, kapak açılır ve kimyacı karnını doyurur. Matematikçiye sıra gelir. Kapağı nasıl açsam diye düşünürken, teoremleri ispatlarken kullandığı bir yöntem aklına gelir; " kabul edelim ki açık olsun" der, kutuyu ağzına atar.<strong></strong></em></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: Symbol;">· </span>Günlük hayatta işimizi kolaylaştıran aletlere basit makineler denir. Bu basit makineler kuvvetin doğrultusunu, yönünü ve değerini değiştirerek günlük hayatta iş yapmamızı kolaylaştırır.</div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: Symbol;">· </span>Kuvvet, yol, hız veya zamandan kazanç sağlamak için kullanırız. Fakat hepsinden ayni miktarda kazanç sağlanmaz.Birinden kazanç varsa, diğerlerinden aynı oranda kayıp vardır. <strong><em>Mesela kuvvetten kazanç sağlanmışsa yoldan, zamandan ve hızdan kayıp vardır.</em></strong><strong><em></em></strong></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: Symbol;">· </span>Basit makineler de iş veya enerjiden kesinlikle kazanç sağlanamaz. <strong><em>Sadece iş kolaylığı sağlar.</em></strong></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: Symbol;">· <img alt="" border="0" height="56" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image002.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="153" /></span></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: Symbol;">· </span>Kuvvet kazancı, yükün kuvvete oranı olarak ifade edilir</div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: Symbol;">· </span><img alt="" border="0" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image004.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<strong>1. </strong><strong>KALDIRAÇLAR</strong></div>
<div class="MsoNormal" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: white; background-image: initial; background-origin: initial; font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
Bir destek noktası etrafında dönebilen sağlam yapılı çubuktan oluşan düzeneğe <strong>kaldıraç</strong> denir. Kaldıraçta, kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına <strong>kuvvet kolu</strong>, yükün destek noktasına olan uzaklığına da <strong>yük kolu</strong> denir. Bir kaldıraçta kuvvetten kazanmak için kuvvet kolunun, yük kolundan büyük olması gerekir böylelikle cisimler ağırlığından daha küçük kuvvetlerle dengede tutulabilirler.</div>
<div class="MsoNormal" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: white; background-image: initial; background-origin: initial; font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: white; background-image: initial; background-origin: initial; font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<strong>a. Çift taraflı kaldıraçlar: </strong>Destek noktası ortada kuvvet ve yükün farklı uçlarda olduğu kaldıraç tipidir. Örnek olarak; tahterevalli, makas, eşit kollu terazi, keser, pense, kriko, karga burnu, yan keski, kerpeten. <strong><em><span style="text-decoration: underline;">Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu</span></em></strong><br />
<strong><em><span style="text-decoration: underline;"><br /></span></em></strong></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="203" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image006.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="297" /><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dyoUJMwMORMdDQZFcgShCW6plzXzmZacYSuiIX8fRVdVc1-reDM06To9cp96jFCHNjRrAxrl4tXvnp7kNIO3Q' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dyvvfIRQb08JkT7GoqblAk1Erw8Fmifk9lnro9IgrL7-egG7cWHttp_k5gFz35YY4v4xWOToAqGRZ0ZZldMAw' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>b. Tek taraflı kaldıraçlar: </strong>Destek noktasının bir uçta olduğu kaldıraç tipidir.</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="241" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image008.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="349" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<strong>1) </strong><strong>Yükün; kuvvet ile destek arasında olduğu kaldıraçlar;</strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="139" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image010.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="327" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong><span style="font-size: 16pt;">F.x = P.y</span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>Örnek: </strong>el arabası, ceviz kıracağı, kürek</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<strong>2) </strong><strong>Kuvvet; yük ile destek arasında olan kaldıraçlar :</strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong><img alt="" border="0" height="133" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image012.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="330" /> </strong><strong><span style="font-size: 16pt;">F.x = P.y</span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>Örnek: </strong>cımbız, maşa, tel zımba</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dwkm_Rq7jgJa8SaEWpr_S1vXwAMlTYX0OhR0-aStYzEIgL3OpsRq6rSrSvQNHdqyV1JAygzZVvT6VAZvxpozQ' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36pt;">
<strong><span style="color: red;"> Kaldıraçlarla ilgili bir deney:</span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36pt;">
<strong><span style="color: red;"><span id="goog_1711345209"></span><span id="goog_1711345210"></span></span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>2. MAKARALAR</strong><br />
<strong><br /></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
Makaralar da iş yaparken bir takım kolaylıklar sağlayan basit makinelerdendir. Günlük yaşamda en fazla gördüğümüz şekliyle inşaatlarda harç, tuğla ve diğer yapı malzemelerini taşımak için kullanılmaktadır.<br />
<br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dxhc6fkXoAil0UqePDUIFB6dffC29euXJ1QGFUcxTWbSEvJwSIo25VQWyNpWQ4pt1sE6H_tUNqBV5vV9dCM3Q' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
<strong>a. </strong><strong>Sabit Makara</strong><br />
<strong><br /></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="364" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image014.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="538" /><br />
<br />
<br />
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dxi2o5AKE5hdedAHiGr-CaPQoQ9euErBGUbbOedVINcVBaq6Zqj8NAbUhL9H0_-X3La71YWX69tAKpr1Dy_dw' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px;">
<span id="goog_1186602280"></span><span id="goog_1186602281"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
<strong>b. </strong><strong>Hareketli Makara:</strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="347" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image016.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="580" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dzWhHQNvQyJaDbAfBvcinEu7Yb83m8jLyhRwb1AJBEMaKrjrPT-Zup3QtF6rv5mSz3TZWBOaH2WdrFYhW6lEw' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
<strong><span style="font-family: Arial; font-size: 9pt;">c. </span></strong><strong>Palangalar:</strong><br />
<strong><br /></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="314" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image018.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="510" /></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
<br /></div>
<b><span style="color: red;">Palangalarla ilgili bir deney:</span></b><br />
<b><span style="color: red;"><br /></span></b><br />
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dy1aK5kH2vJ1dL_-iKQBQ6fPHtVuW0INKWQaIVApTIbI9D18zbBxEzJN84P8kdk134c1HRTxPY0ItXNzlrowA' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<strong>3. EĞİK DÜZLEM</strong></div>
<div class="stilicerik" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="stilicerik" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="181" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image020.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="504" /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>4. VİDA</strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image022.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>Not:</strong> Girme miktarı(h) N ile a’ya bağlıdır. F, P veya r ye bağlı değildir.</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>5. ÇIKRIK</strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="145" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image023.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="131" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
Kuyu düzeneği, e<span style="color: #333333;">t kıyma makinesi, el matkabı, araba direksiyonu , kapı anahtarı gibi araçlar çıkrığa örnektir.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
Silindirler çakışık, dönme sayısı ve yönü aynıdır.</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="93" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image025.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="278" /></div>
<div style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dyfyWfxwxq_U3BLr2XObmGdLSiAqnX6HvkGpSH9zSrdWRH7Tnk6D0SjVU-PhqF2iXkOaaNVGYx69dPHIA_aCA' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>6. DİŞLİ ÇARKLAR</strong><br />
<strong><br /></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
Hareketin hızını yönünü ve yerini değiştirmek için kullanılan düzeneklerdir.</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
Dişlilerde çap ile diş sayısı doğru orantılıdır.</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
a. Çakışık Eksenli: dönme yönü ve sayısı aynıdır.</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="70" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image026.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="70" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 0cm; text-indent: 36pt;">
b. Farklı Eksenli : Dönme yönleri ve sayıları farklıdır.</div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="146" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image028.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="357" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<strong>7. KASNAKLAR</strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="197" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image030.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="335" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<img alt="" border="0" height="231" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image032.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="561" /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-right: 10.1pt;">
<strong>NOT: <img alt="" border="0" height="482" src="http://www.fenokulu.net/Deneyler/fenokulunetbasitmaknalar_dosyalar/image034.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="624" /></strong></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<strong>OKS FİZİK ÖĞRETMENLERİ</strong></div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<strong>ERHAN GÜZEL</strong> <strong>İBRAHİM SAYLAM</strong></div>
<div class="MsoNormal" style="font-size: 10px; margin-left: 36pt;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="font-size: 10px; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="font-size: 10px;">
Kaynak:FİNAL<br />
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=37&KonuID=157">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=37&KonuID=157</a>)<br />
<br />
(aradaki videolar kendi arşivimden)</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<span style="color: red;">Buradaki linkten Basit Makinelerle ilgili kendinizi teste tabi tutabilirsiniz:</span><br />
<span style="color: orange;"><br /></span><br />
<a href="http://www.fenokulu.net/konutesti/applications/sinav1/index.php?ilk_soruyu_gonder=1&sinav_no=232525576" style="font-size: 10px;">http://www.fenokulu.net/konutesti/applications/sinav1/index.php?ilk_soruyu_gonder=1&sinav_no=232525576</a><br />
<span style="font-size: xx-small;"><br /></span><br />
Testten bir kare:<br />
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7zERuHD2ZMI6Y85Zytafu0hwiZIQfbkumuX5Uwh-VcCnFAozjxWxHurpymozWviLvB_M4YgrFebPnHs9PiVPjxJd2-n0Bvm10MO8Znq5B1XqjM7-6T7yphyt7gI4sbKYDbawTS1LoPM8/s1600/test.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7zERuHD2ZMI6Y85Zytafu0hwiZIQfbkumuX5Uwh-VcCnFAozjxWxHurpymozWviLvB_M4YgrFebPnHs9PiVPjxJd2-n0Bvm10MO8Znq5B1XqjM7-6T7yphyt7gI4sbKYDbawTS1LoPM8/s320/test.png" width="289" /></a></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<span style="color: orange;"><br /></span><br />
<span style="color: red;">Peki, günlük hayatımızda basit makinelere ne kadar ihtiyaç duyuyoruz? Nerelerde kullanıyoruz? Bununla ilgili güzel bir uygulama var:</span><br />
<span style="color: red;"><br /></span><br />
<div style="font-size: 10px;">
<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=37&DeneyNo=1139">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=37&DeneyNo=1139</a>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="color: red;">Oyundan bir kare:</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7pvwiLb22V4laNY0UDn6WBEDmg87WqAFegTkQey4zkYSV1UeIrRE1fdD7PBbDlmi6DV_SlkQAF7IrvLJCpbioybQX_lfON8yJrwjXw808bBjfaQvda06XmarutIUo-Zye35_37X3oJy4/s1600/oyun.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="235" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7pvwiLb22V4laNY0UDn6WBEDmg87WqAFegTkQey4zkYSV1UeIrRE1fdD7PBbDlmi6DV_SlkQAF7IrvLJCpbioybQX_lfON8yJrwjXw808bBjfaQvda06XmarutIUo-Zye35_37X3oJy4/s320/oyun.png" width="320" /></a></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
</div>
</td></tr>
</tbody></table>Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-66213341758664405092012-04-09T05:07:00.002-07:002012-04-09T15:16:28.019-07:00Enerji Çeşitleri ve Dönüşümleri & Sürtünme Kuvveti<br />
<table border="0" id="table1" style="border-collapse: collapse; font-family: Verdana, Helvetica;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;">Potansiyel Enerji ve Kinetik Enerji (Konu Anlatımı)</span><br />
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;"><div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong><br /></strong></span></div>
<div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong>ENERJİ</strong></span></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img src="http://www.animated-pictures.net/pictures/1000%27s%20of%20animated%20gifs/_thm/thm_106.gif" /> <span style="color: red;"><b><br /></b></span>Bir cismin iş yapabilme yeteneğine enerji denir. Bir araç, bir yerden bir yere giderken bir kuvvet harcar ve yol alır ve bir enerji harcar. Bir silahtan çıkan mermi, önüne çıkan cisimleri tahrip eder veya deler. Bir insan bir masayı alıp başka yere taşırsa bir enerji harcamıştır. Yani iş yapabilecek durumda olan her şeyin bir enerjisi vardır. Bu enerji kullanılmadığı durumlarda potansiyel enerji iken kullanılma durumunda kinetik enerji halindedir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
İş yapabilmek için mutlaka enerjiye ihtiyaç vardır. Yapılacak işlem ile enerji işe dönüşecektir. Kuvvet uygulanarak iş yapıldığında cisim enerji kazanmaktadır. Bu nedenle enerji ile işin birimleri aynıdır yani jouledir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
Enerjinin farklı türleri vardır. Hareket enerjisi, ısı enerjisi, ışık enerjisi gibi. Ve enerjiler birbirine dönüşebilmektedir. Bir lastiği çektiğimizde iş yapmış oluruz. Yapılan iş lastiğin içinde enerji olarak depolanır. Lastiğe bir cisim tutturup bıraktığımızda cisim hareket eder. Böylece lastiğin içinde depolanan enerji hareket enerjisine dönüşür. Ağzını mantar tıpa ile kapattığımız bir cam tüpü ısıttığımızda, tüpün içindeki havanın ısınarak genleşmesi sonucunda mantar tıpa tırlar. Burada ısı enerjisi hareket enerjisine dönüşmüştür.</div>
<div style="font-size: 10px;">
İki cismi birbirine sürttüğümüzde cisimleri hareket ettirmiş oluruz. Ve cisim bir süre sonra ısınmaya başlar. Burada da hareket enerjisi ısı enerjisine dönüşmüştür. İnsanlarda besinlerden aldıkları enerjiyi vücutlarında depolarlar ve bir iş yaptıklarında bu enerjiyi kullanarak iş yaparlar. Evlerimizi veya iş yerlerimizi ısıtmak için yakıtlardan faydalanırız. Yakıtlarda var olan kimyasal enerji ısı enerjisine dönüşür. Isıtma ve aydınlatma için elektrik enerjisini kullanırız. Elektrik enerjisi lambalar yardımıyla ışık enerjisine, ütü, ısıtıcı ve klima yardımıyla ise ısı enerjisine dönüşür.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<h3 style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><b>Burada enerjinin dönüşümü ile ilgili güzel bir uygulama va</b>r:</span></h3>
<div style="font-size: 10px;">
<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=20&DeneyNo=44">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=20&DeneyNo=44</a></div>
<div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong><br /></strong></span></div>
<div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong>Uygulamadan bir kare:</strong></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgyinhihLKDh_W9Wit8RdmJcnHJzCnaK5D6Ey8msZ8BQlGztWdymMvujoVrmMuJXttoLL84yJsOfoegWblqzWtOh36G07lKdVnL5jdhT-vqV4uXyBBn-eacLpWED1o0VgP8qnbmX8OBjOg/s1600/enrj.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="236" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgyinhihLKDh_W9Wit8RdmJcnHJzCnaK5D6Ey8msZ8BQlGztWdymMvujoVrmMuJXttoLL84yJsOfoegWblqzWtOh36G07lKdVnL5jdhT-vqV4uXyBBn-eacLpWED1o0VgP8qnbmX8OBjOg/s320/enrj.png" width="320" /></a></div>
<div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong><br /></strong></span></div>
<div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong>Potansiyel Enerji</strong></span></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img src="http://www.animated-pictures.net/pictures/1000%27s%20of%20animated%20gifs/_thm/thm_134.gif" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Cisimlerin hareket halinde olmadıkları durumlarda sahip oldukları enerjiye potansiyel enerji denir. Bir cismi yerden daha yüksek bir noktaya kaldırdığımızda yer çekimine karşı bir iş yapar. Yapılan bu iş cisimde enerji olarak depolanır ve cismin iş yapabilecek duruma gelmesine neden olur. Potansiyel enerjinin simgesi Ep ve birimi jouledir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
Yeryüzünden h yüksekliğine olan m kütlesine sahip olan bir cismin potansiyel enerjisini hesaplamak için;</div>
<div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;">Ep=m.g.h</span></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="207" src="http://www.fenokulu.net/wenerji1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="399" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Yukarıdaki şekilde bir arabanın farklı yüksekliklerde sahip olduğu potansiyel enerjiyi hesaplayalım;</div>
<div style="font-size: 10px;">
İlk olarak aracın 2 metre yüksekliğindeki potansiyel enerjisini bulacak olursak</div>
<div style="font-size: 10px;">
Ep1=m.g.h, Ep1=1100.9,8.2, Ep1=21560 jouledir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
4 metre yükseklikte arabanın potansiyel enerjisi ise</div>
<div style="font-size: 10px;">
Ep2=m.g.h Ep2=1100.9,8.4 Ep2=43120 jouledir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
Yapılan işlemde de görüldüğü gibi cisim ne kadar yüksekte yer alırsa potansiyel enerji de o kadar artmaktadır.</div>
<div style="font-size: 10px;">
Aşağıdaki şekilde olduğu gibi iki farklı kütleye sahip cisimlerin yükseklikleri farklı olmasına rağmen sahip oldukları potansiyel enerjilerin eşit olduğunu hesaplayarak görebilirsiniz.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="201" src="http://www.fenokulu.net/wenerji2.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="223" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;">Kinetik Enerji</span></div>
<div style="font-size: 10px;">
Hareketli cisimler iş yapabilme yeteneğine sahiptirler yani bu cisimlerin enerjileri vardır. Bu hareketinden dolayı cisimlerin sahip oldukları enerjiye kinetik enerji denir. Akan su, hareket halindeki araba, fırlatılan bir taş, yüksekte uçmakta olan bir kuşun kinetik enerjileri vardır. Duran cisimlerin potansiyel enerjileri, cisimler hareket haline geçtiklerinde bu enerji kinetik enerjiye dönüşür. Örneğin duran bir araba potansiyel enerjiye sahiptir. Araç harekete geçtiğinde potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşür. Araç hızlandıkça kinetik enerji artacaktır. Kinetik enerjinin simgesi Ek ve birimi jouledir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
Farklı kütlelere sahip olan cisimlerin kinetik enerjileri de farklıdır. Aynı yol üzerinde hareket eden bir kamyon ile bir otomobilin kinetik enerjileri farklıdır. Bu nedenle bu iki aracın çarpışmasında kinetik enerjisi daha az olan otomobilin hasar oranı kamyona göre daha fazladır. Aynı şekilde daha hızlı hareket eden arabaların çarpışmasında da hasar daha fazla olmaktadır.</div>
<div style="font-size: 10px;">
Bir V hızı ile hareket eden m kütleli bir cismin kinetik enerjisi;</div>
<div style="font-size: 10px;">
Ek=1/2m.V2 olacaktır. m ve V2 her zaman pozitif nicelikler olduğundan kinetik enerji de pozitiftir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="81" src="http://www.fenokulu.net/wenerji3.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="379" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Yukarıdaki arabanın kinetik enerjisini hesaplayacak olursak;</div>
<div style="font-size: 10px;">
Ek=1/2m.V2 Ek=1/2.1100.802 Ek=3520000 joule.</div>
<div style="font-size: 10px;">
Su akış halinde iken kinetik enerjiye sahiptir. Suyun bu enerjisinden farklı enerjiler elde edilerek yararlanılır. Hidro elektrik santrallerinde suyun türbinleri döndürmesi sağlanarak suyun bu enerjisi ilk olarak hareket enerjisine dönüşür daha sonra ise elektrik enerjisi elde edilir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong>Enerjinin Korunumu</strong></span></div>
<div style="font-size: 10px;">
Yerden belirli bir yükseklikte bulunan bir cisim serbest bırakıldığında yere doğru düşecektir. Bu cisim düşerken hızlanır ve potansiyel enerjisi azalmaya kinetik enerjisi artmaya başlar. Yani cismin potansiyel enerjisi kinetik enerjiye dönüşür.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="171" src="http://www.fenokulu.net/wenerji4.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="359" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Yerden yukarı doğru fırlatılan bir cisim ilk atıldığında daha hızlı hareket edecek, yukarı çıktıkça hızı azalacaktır. Burada da ilk başta kinetik enerji fazla olmasına rağmen bu enerji potansiyel enerjiye dönüşür. Bu cismin hızı bir noktada durur ve bu esnada potansiyel enerjisi maksimum noktaya ulaşır. Cisim yerçekiminin etkisi ile tekrar yeryüzüne doğru hareket eder ve potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşür.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="171" src="http://www.fenokulu.net/wenerji5.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="359" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Bir eğik düzlemde hareket eden bir arabanın potansiyel ve kinetik enerjilerini şu şekilde gösterebiliriz:</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="195" src="http://www.fenokulu.net/wenerji6.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="492" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Cisim hareket ettiğinde enerjiler birbirine dönüşebilmektedir. Bu enerji dönüşümler esnasında toplam enerji miktarı sabit kalmaktadır. Bu ilkeye enerjinin korunumu ilkesi denilmektedir.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="566" src="http://www.fenokulu.net/wenerji7.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="325" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="184" src="http://www.fenokulu.net/wenerji8.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="311" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Cisim hareket ederken ortamdaki sürtünme önemsiz ise ısı şeklinde enerji kaybı olmaz. Fakat kinetik enerji artarken potansiyel enerji azalır, potansiyel enerji artarken kinetik enerji artar. Bu iki enerjinin toplamı ise sürtünmesiz ortamda hiçbir zaman değişmez.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="155" src="http://www.fenokulu.net/wenerji9.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="251" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Yukarıdaki şekilde bir ipin ucuna asılı olan bir cisim salınıma bırakılmıştır. A noktasından harekete başladığı düşünüldüğünde cisim bu noktada potansiyel enerjisinin maksimum olduğu durumdadır. B noktasına gediğinde ise potansiyel enerji minimum, kinetik enerji maksimum düzeydedir. Tekrar C noktasına geldiğinde ise potansiyel enerji maksimum düzeye çıkmıştır. Bu hareketler esnasında toplam enerji sabit kalmaktadır.</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="105" src="http://www.fenokulu.net/wenerji91.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="281" /></div>
<div style="font-size: 10px;">
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=91">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=91</a>)</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<table border="0" id="table1" style="border-collapse: collapse; font-size: 10px;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;">Enerji Çeşitleri Ve Enerjilerden Yararlanma</span></div>
</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"> <strong>Besinlerden Enerji Sağlanması</strong><br />
<br />
<img alt="" border="0" height="324" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/beslenmeenerji.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="300" /><br />
<br />
Canlılığın devamı, büyüme, gelişme, çoğalma, hareket için besin gereklidir.<br />
İnsanın iş yapabilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır.<br />
Bu enerjiyi besin maddelerinden alırız.<br />
İş yapabilme yeteneğine <strong>‘enerji’</strong> denir.<br />
<img alt="" border="0" height="164" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/beslenmeenerji2.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="152" /><img alt="" border="0" height="164" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/beslenmeenerji3.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="178" /><img alt="" border="0" height="164" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/beslenmeenerji1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="112" /><br />
Herkesin alması gereken enerji yaptığı işe göre değişir.<br />
<br />
<br />
<strong>Rüzgar Enerjisinden Yararlanma</strong><br />
<img alt="" border="0" height="338" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/ruzgareenerjisi.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="300" /><br />
<br />
Yel değirmenlerini döndürür.<br />
Elektrik enerjisi sağlar.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="360" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/ruzgarenerjisi2.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="300" /><br />
Yelkenlileri hareket ettirir.<br />
<br />
<br />
<strong>Su Enerjisinden Yararlanma </strong><br />
<img alt="" border="0" height="204" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/suenerjisi2.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="300" /><br />
Su un değirmenlerinde,<br />
Hidroelektrik santrallerde elektrik üretiminde,<br />
Nehirlerde nakliye işinde ,<br />
Gel-git olayından yararlanıp elektrik üretiminde yararlanılır.<br />
Yakıt harcamaz, ekonomiktir, çevreyi kirletmez.<br />
Katı, Sıvı,Gaz Yakacaklardan yararlanma<br />
Bütün maddelerde yanabilen esas madde karbondur.<br />
<br />
<strong>Katı Yakacaklardan yararlanma</strong><br />
<strong><br /></strong><br />
<img height="158" src="http://www.animated-pictures.net/pictures/1000%27s%20of%20animated%20gifs/_thm/thm_42.gif" width="200" /><br />
<strong>Doğal katı yakacaklar:</strong><br />
Odun,<br />
Linyit,<br />
Taşkömürü ,<br />
Antrasit,<br />
Tezek...<br />
<strong>Suni katı yakacaklar:</strong><br />
Odunkömürü,<br />
Kok kömürü,<br />
Briket<br />
<br />
<strong>Sıvı Yakıtlar</strong><br />
<img alt="" border="0" height="93" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/siviyakit.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="193" /><br />
<br />
Petrolün damıtılması ile elde edilir.<br />
Benzin.<br />
Mazot.<br />
Gazyağı.<br />
Fuel-oil.<br />
<br />
<strong>Gaz yakacaklar</strong><br />
<img alt="" border="0" height="478" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/gazyakacak.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="300" /><br />
Havagazı<br />
Doğalgaz<br />
Petrol gazları<br />
Biyogaz<br />
<br />
<strong>Güneş Enerjisinden Yararlanma</strong><br />
<img alt="" border="0" height="128" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/gunesenerjisi.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="163" /><br />
Güneş ısı ve ışık enerjisi kaynağıdır. Dünyadaki diğer enerjilerin ana kaynağıdır.<br />
Yeşil bitkilerin fotosentez yoluyla besin yapmaları, büyümeleri.<br />
<img alt="" border="0" height="104" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/siviyakit2.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="118" /><br />
Güneş enerjisiyle olur.<br />
<br />
<br />
Yeryüzü sularının buharlaşıp havaya karışmasını , havadaki su buharının soğuk bir tabakaya rastlayıp<br />
<img alt="" border="0" height="235" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/suyunhaldegisimi.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="392" /><br />
Yağmur,<br />
Dolu,<br />
Kar.<br />
Şekline dönüşmesini sağlar.<br />
<br />
<strong>Güneş Enerjisi</strong><br />
Isınmada kullanılır.<br />
Akdeniz ve Ege bölgelerinde birçok binada güneş kolektörleri ile sıcak su elde etmek için kullanılır.<br />
Güneş pilleri yapılır.<br />
Bu piller<br />
<img alt="" border="0" height="322" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/gunessaat.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="300" /><br />
Saatlerde,<br />
Hesap makinelerinde kullanılır.<br />
<br />
<strong>Yenilenebilir Enerji</strong><br />
Kullanıldığında tükenmeyen ve yeniden oluşan enerjiye ‘yenilenebilir enerji’ denir. Yenilenebilir enerji kaynakları;<br />
<img alt="" border="0" height="144" src="http://www.fenokulu.net/kavramresim6/yenilenebilirenerji.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="144" /><br />
Güneş enerjisi<br />
Hidroelektrik enerjisi<br />
Rüzgar enerjisi<br />
Dalga enerjisi<br />
Jeotermal enerji<br />
Biyoenerji<br />
<br />
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=755">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=755</a>)</td></tr>
</tbody></table>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
Sürtünme kuvvetiyle ilgili bir deney:</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dwK3iNArdPxnkPz5yG-rLFssB8wasJx2fR3_Qf9KSJQOS9Qo0IlkQYihtVDAKaN-wSmuvYv6pq-T6GIm2vNRQ' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
</div>
<div style="font-size: 10px; margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<strong><span style="color: red;"> </span></strong></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<table border="0" id="table1" style="border-collapse: collapse; font-size: 10px;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;">Enerji ve Sürtünme Kuvveti (Konu Anlatımı)</span></div>
</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><span style="color: red;"><strong>Enerji ve Sürtünme Kuvveti</strong></span><br />
<br />
Sıranızın üzerine bir madenî para koyunuz ve ona parmağınızla bir itme kuvveti uygulayınız. Para, uyguladığınız itme kuvvetine bağlı olarak belli bir mesafe boyunca hareket edecek ve bir süre sonra yavaşlayarak duracaktır. Sizce, parayı hangi kuvvet durdurmuştur? Parayı aynı kuvvetle buz üzerinde itseydiniz para yine aynı noktada mı dururdu?<br />
<img alt="" border="0" height="243" src="http://www.fenokulu.net/bozukpara1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="262" /><br />
<br />
<span style="color: red;">Hareket eden bir cisim kuvvetler etkisiyle yavaşlar ya da durabilir. Cisimlerin hareketini azaltan bu kuvvetlerden biri, cisimleri her zaman Dünya’nın merkezine çeken yer çekimi, diğeri de sürtünme kuvvetidir. Sürtünme kuvveti birbirine temas eden iki maddenin harekete karşı gösterdiği dirençten doğan kuvvettir.</span><br />
<br />
Bir bisiklet kullandığımızı düşünelim. Bu bisikleti durdurmak istediğimizde yandaki şekilde görüldüğü gibi direksiyon kolundaki bir çeşit kaldıraç olan fren kolunu<br />
sıkarız. Bunun sonucunda tekerlek her iki yandaki fren lastiklerine sürtünür. Bisiklet önce yavaşlar, sonra da durur.<br />
<img alt="" border="0" height="211" src="http://www.fenokulu.net/bisikletfireni.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="198" /><br />
<br />
Arabalarda da yavaşlamak ya da durmak için bisikletlerde olduğu gibi sürtünmeden yararlanılır. Tekerlek, bisikletlerde fren lastiğine, arabalarda ise fren balatasına sürtünerek sürtünme kuvveti denilen bir kuvvetin oluşmasına sebep olur.<br />
Bundan 200 bin yıl önce insanoğlu doğayı anlamakla kalmamış onu kontrol etmeye başlamıştır. Tahtaları ve çakmak taşlarını birbirine sürterek ateş yakmış, buzun kayganlığından yararlanarak kızaklarla seyahat etmişlerdi. Günümüzden 4000 yıl kadar önce ise cisimleri yağlamayı akıl ederek sürtünmeyi azaltmaya çalışmışlardı.<br />
<br />
Peki, sürtünme kuvveti, hareketi her zaman engeller mi? Yandaki fotoğrafta görülen atlet, koşuya daha hızlı başlayabilmek için bir hızlanma bloğu kullanıyor. Yürüdüğümüzde ya da koştuğumuzda ayaklarımızla yer arasında bir sürtünme kuvveti oluşur. Oluşan bu sürtünme kuvveti bizim ileri doğru hareket etmemizi sağlar.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="293" src="http://www.fenokulu.net/kosucu1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="236" /><br />
<strong><span style="color: red;">Önemli Not: </span></strong><br />
<br />
*Meteorlar atmosfere içinde hareket ederken atmosfer ile aralarındaki sürtünme nedeni ile ısı enerjisi oluşur. Bu ısı meteorun yanmasına ve küçülmesine sebep olur.<br />
*Sürtünme makine parçalarında ısı ve enerji kaybına yol açarken , vida ile bir cismi sabitlemek için ise gereklidir.<br />
<br />
Hiç buzda yürüdünüz mü ya da eliniz yağlıyken bir kavanoz kapağını açmaya çalıştınız mı? Günlük hayatımızdaki birçok hareketin sürtünme kuvveti sayesinde<br />
gerçekleştiğini fark ettiniz mi? <br />
Günlük işlerimizde birçok makine kullanırız. Bu makineler iş yaparken enerji harcar. Örneğin, otomobil benzinle, buzdolabı elektrik enerjisiyle çalışır. Fakat bir<br />
makine, kullandığı enerjinin hepsini işe çevirmez, bir kısmını boşa harcar. Sizce, makinelerdeki enerji kaybının sebepleri nelerdir? Avuç içlerinizi birbirine hızla sürttüğünüzde hissettiğiniz sıcaklık, bu sorunun cevabıyla ilgilidir. Sürtünen herşey ısı enerjisi üretir. Bunun yanında aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi ses ve ışık enerjilerine de dönüşebilir. Dönüşen bu enerjiler sürtünme kuvvetinin büyüklüğüne göre az veya çok hissedilir.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="278" src="http://www.fenokulu.net/sallanma1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="300" /><br />
<br />
Salıncak potansiyel enerjinin kinetik enerjiye, kinetik enerjinin de potansiyel enerjiye karşılıklı olarak dönüşmesi sayesinde sallanır. Ancak bu durum sonsuza kadar devam etmez. Daha önce enerjinin yok olmayacağını öğrenmiştik. Peki, öyleyse;<br />
• Salıncak bir müddet sonra neden durur?<br />
• Hareketin devam etmesi için salıncağı neden itmek zorunda kalırız?<br />
• Belli bir yükseklikten bıraktığımız lastik top, yerden zıpladıktan sonra neden her<br />
seferinde aynı yüksekliğe çıkmaz?<br />
<br />
<span style="color: red;">Birbirine sürtünen bütün cisimler enerji kaybeder. </span>Yani enerjilerinin bir kısmını kullanamayacakları biçime dönüştürür. Sizce cisimlerin genellikle kullanamadığı<br />
bu enerji nedir? Sürtünme ne kadar küçük olursa enerji kaybı da o kadar az olur diyebilir miyiz? Yandaki resimde görüldüğü gibi düz yolda hareket ederken motoru duran bir otomobil, sürtünme yüzünden önce giderek yavaşlayacak, bir süre sonra da duracaktır.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="189" src="http://www.fenokulu.net/araba11.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="265" /><br />
<br />
<span style="color: red;">Çünkü otomobilin kinetik enerjisi, sürtünme sonucunda ısı enerjisine dönüşmüştür. </span>Bir enerji, kullanıldığında bir ya da daha fazla biçime dönüşebilir. <span style="color: red;">Bu dönüşümde başlangıçtaki toplam enerji miktarı ile dönüşümden sonraki toplam enerji miktarı birbirine daima eşittir.</span>Bununla birlikte, enerji bir biçimden başka bir biçime dönüşürken bu enerjinin bir kısmı da sürtünme nedeniyle ısı, ışık ve ses enerjilerine dönüşür.<br />
<br />
Belli bir yükseklikten bırakılan lastik top, yere çarptıktan sonra her defasında aynı yüksekliğe sıçramaz. Çünkü top her düşüş ve sıçrayışta hem yer hem de hava ile sürtünmekte ve enerji kaybetmektedir. Bir başka deyişle yerin ve havanın sürtünme kuvveti topun hızını kesmektedir. Yapılan hassas ölçümler topun, havanın ve yerin sürtünme kuvveti sebebiyle ısındığını göstermiştir. <span style="color: red;">Topun her defasında aynı yüksekliğe sıçramamasının sebebi enerjinin azalması değil, enerji dönüşümüdür</span>. Su da cisimlerin hareketini zorlaştırıcı bir sürtünme kuvvetine sebep olur. Bunu azaltmak için gemilerin ön kısımları “V” şeklinde tasarlanır. Hayatımızın her alanında karşımıza çıkan “sürtünme” işlerimizi kimi zaman kolaylaştırırken kimi zaman da zorlaştırmaktadır. <span style="color: red;">Ayağımız ile yer arasındaki sürtünme sayesinde rahatça<br />yürüyebilmekte, ağaçlara tırmanabilmekte ve engebeleri aşabilmekteyiz. Ulaşım araçlarıyla güvenli bir şekilde yolculuk yapmamız da sürtünme sayesinde gerçekleşmektedir. Tekerleklerin yolu kavraması, frene basıldığında arabanın durması da sürtünmenin faydaları arasındadır. Çevremizi dikkatle incelersek her<br />yerde sürtünmenin etkisini görebiliriz.</span><br />
<br />
Sürtünmenin yukarıda sıraladığımız faydalarının yanı sıra işlerimizi zorlaştıran ve enerji kaybına yol açan olumsuz yönleri de vardır. Yukarıda da açıkladığımız gibi, tekerleklerin yolu kavraması ve balatalar sayesinde arabaların durdurulabilmesi sürtünmenin faydalarındandır. Ancak bu durum maddi kayıplara yol açmaktadır. <span style="color: red;">Çünkü tekerlekler ve bunları durdurmaya yarayan balatalar sürtünme sebebiyle zamanla aşınır. Asfaltların, makine parçalarının, elbiselerimizin ve koltuk döşemelerinin aşınması sürtünmenin diğer olumsuzlukları olarak sıralanabilir.</span><br />
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=90">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=90</a>)<br />
<br />
<h3>
<span style="color: red;">Farklı yüzeylerde sürtünmenin etkisini ile ilgili bir videoda da görebiliriz</span>:</h3>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dx_IhkEY7jRtJ4BwS4bFsqQogbtgqyqZKEwPTGh_EeBLJyimOHJfyMoYasaryPdiscBHTWYrtrzez2jbF3bVQ' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<br /></td></tr>
</tbody></table>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<span style="color: red;"><br /></span><span style="color: red;">Buradan kuvvetin yaylara etkisini gösteren bir uygulamaya ulaşabilirsiniz:</span><br />
<div style="font-size: 10px;">
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=20&DeneyNo=139">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=20&DeneyNo=139</a>)</div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<span style="color: red; font-size: x-small;">Uygulamadan bir kare:</span><br />
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhD3FTm0rl8oes1rjS_ATHzrr0P6aJEmehovN9NEgnO_T_RBOGNDOwH-iLoCbp-6NtRpWnGxs2BqeztY4WN5vVW39KzuHecIGV85Sg0NeKMo1i0JBRL3TUBO_tavjIp8EXT8fIx_-_3J6g/s1600/yay4.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="232" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhD3FTm0rl8oes1rjS_ATHzrr0P6aJEmehovN9NEgnO_T_RBOGNDOwH-iLoCbp-6NtRpWnGxs2BqeztY4WN5vVW39KzuHecIGV85Sg0NeKMo1i0JBRL3TUBO_tavjIp8EXT8fIx_-_3J6g/s320/yay4.png" width="320" /></a></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 10px; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7Jl67xLxbH622IP7X6EP8cng8dRRIF2KSJLxDw5uw59tFhyoeQPXb8jgKcQw2beENItpqXzPYfPYiQiUK2ggfcb2h9ayd7HyWzrMyz5XinFQV28pBiGHy2fG2Xo0nEizR10FDfDR_zV4/s1600/surtunmekuvvetietkisi.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7Jl67xLxbH622IP7X6EP8cng8dRRIF2KSJLxDw5uw59tFhyoeQPXb8jgKcQw2beENItpqXzPYfPYiQiUK2ggfcb2h9ayd7HyWzrMyz5XinFQV28pBiGHy2fG2Xo0nEizR10FDfDR_zV4/s1600/surtunmekuvvetietkisi.jpg" /></a></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<table border="0" id="table1" style="border-collapse: collapse; font-size: 10px;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span><br />
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;">Soru ve Cevaplar İle Sürtünme Kuvveti</span></div>
</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><br />
47.Sürtünme kuvveti nedir?<br />
Birbirine temas eden yüzeyler arasında oluşan kuvvettir.<br />
<br />
48.Sürtünme kuvveti sonunda genellikle hangi enerji açığa çıkar?<br />
Isı enerjisi açığa çıkar.<br />
<br />
49.Sürtünme kuvveti yararlı mı yoksa zararlı mıdır?<br />
Sürtünme kuvveti olmasaydı deftere yazı yazamaz,yürüyemezdik hayatımız durma noktasına gelirdi. Bu yüzden sürtünme kuvveti önemlidir. Fakat sürtünmenin istenmediği yerlerde vardır. örneğin arabadaki motor parçaları arasında sürtünmenin olması istenmez. Çünkü parçalarda aşınma olur. Yani sürtünme kuvveti bazen faydalı bazen de zararlıdır.<br />
<img src="http://www.animated-pictures.net/pictures/1000%27s%20of%20animated%20gifs/_thm/thm_139.gif" /><br />
Hazırlayan: Göksel İris<br />
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=1117">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=20&KonuID=1117</a>)</td></tr>
</tbody></table>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-size: 10px;">
<br /></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse; font-family: Verdana, Helvetica;"><tbody>
<tr></tr>
</tbody></table>Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-79633202730032647772012-04-09T03:50:00.000-07:002012-04-09T15:08:09.026-07:00Dinamometrenin tanıtılması ve yapılışı(sarmal yaylarla ilgili)<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
Kendi depomda bulunan paylaşmak istediğim dinamometre ilgili videolar:</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dy-rDv93-xjnyPXTsVoI7GzTnx3hf0Te91t5qi2z_6nhjtJ-KJUAs083WiSdPH1Hnx9Jn-PDq3TgvXwKzkfPg' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe><iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dxirgITOimkd9Q0vP2dc9NtB3aP26Ho5KazKJ1d4WTZgckiGjDpBwRfUUBY8fwaV74OTOBDRAghJwrqkfY4' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe><br />
<br />Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-38597254595567239032012-04-09T03:19:00.001-07:002012-04-09T15:06:32.608-07:00İş ve Enerji<br />
<table border="0" id="table1" style="border-collapse: collapse; font-family: Verdana, Helvetica;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;"><div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"></span></div>
<table border="0" id="table1" style="border-collapse: collapse;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dwitgSWqm_AQYb7-c5hUlEcB9qusLoD_FgGgdDTYitGfzJLl4AOziq4Ph5o9VAAFLNV5mUVkwI8ySYzfyKwhA' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;">İş ve Enerji (Konu Anlatımı)</span></div>
</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><br />
iş kelimesi hakkında siz ne düşünüyorsunuz? Hangi durumlarda iş yapılmış olur?<br />
Buzdolabına kuvvet uygulayarak onun yerini değiştirdiğimizde bir iş yapmış oluruz. Ancak aynı dolaba kuvvet uyguladığımız hâlde onun yerini değiştiremiyorsak yorulduğumuz hâlde bir iş yapmış sayılmayız.<br />
Buna göre yandaki resimlerden hangisinde bir iş yapıldığını söyleyebiliriz?<br />
<span style="color: red;">İş yapmış olabilmemiz için uyguladığımız kuvvetin yönü ile cismin aynı yönde yer değiştirmiş olması lazımdır.</span> Buna göre kapı hareket ederken iş yapmış oluruz. 2. durumda kapı kuvvet sonucu yer değiştirme olmayınca iş yapmış olmayız.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="264" src="http://www.fenokulu.net/is1.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="316" /><br />
<br />
<span style="color: red;">Yapılan işin büyüklüğü, cisme uygulanan kuvvetin büyüklüğüne ve cismin yer değiştirme mesafesine bağlıdır.</span><br />
inşaat ustası, aşağıda görülen birinci resimde yerden aldığı bir tuğlayı; ikinci resimde ise iki tuğlayı duvarın üstüne koymaktadır. Tuğlalar her iki resimde de aynı yüksekliğe konulmaktadır. iki tuğla, bir tuğladan iki kat daha ağırdır. Dolayısıyla iki tuğlayı kaldırmak için uygulanan kuvvet, bir tuğlaya kaldırmak için uygulanan kuvvetin iki katıdır. <span style="color: red;">Bu sebeple yapılan iş de iki kat fazladır.</span> Kuvvet biriminin Newton (Nivton), yol biriminin de metre olduğunu ve Newton’un kısaca “N” ile metrenin de “m “ ile gösterildiğini biliyoruz. işin birimi ise N.m dir. <span style="color: red;">N.m ye özel olarak joule (jul) denir.</span> <span style="color: red;">Bir N’luk bir kuvvet, bir cismi, 1 m’lik bir yolda ve kuvvet<br />yönünde hareket ettirirse 1 J’lük iş yapmış olur.</span> 2 N’luk bir kuvvet, bir cismi, 3 metre hareket ettirirse 6 J iş yapmış olur.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="196" src="http://www.fenokulu.net/is11.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="589" /><br />
<br />
Kuvvet, yer değiştirme ve iş arasındaki ilişkiyi anlayabildik mi?<br />
Kitapları alıp rafa yerleştiren erkek öğrencinin fen anlamında bir iş yapmış olduğunu söyleyebiliriz. Oysaki kız öğrenci kitapları omzuna koyarak başka bir noktaya taşıdığında yer çekimi kuvvetine karşı bir iş yapmış olmaz. Çünkü taşıma sırasında kitaplara uygulanan kuvvetin yönü düşey, gerçekleşen hareketin yönü ise<br />
yataydır.<br />
<img alt="" border="0" height="451" src="http://www.fenokulu.net/is111.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="317" /><br />
<br />
<span style="color: red;">Demek ki iş yapılabilmesi için cisme uygulanan kuvvetin hareketle aynı doğrultuda olması gerekir.</span><br />
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki cisme, hareket doğrultusuna, dik olarak etki eden kuvvet, bilimsel anlamda bir iş yapmış olmaz. Buna göre yüksekten bırakılan bir cismin yere düşmesiyle iş yapılmış olur mu? Cevabımız “Evet” ise bu işin hangi kuvvet tarafından yapıldığını söyleyelim? Yandaki fotoğraşarda da görüldüğü gibi<br />
yerden aldığımız bir kitabı, kitaplığımızın ikinci rafına mı yoksa daha yüksekteki dördüncü rafına mı yerleştirdiğimizde daha çok iş yapmış oluruz?<br />
<br />
<strong><span style="color: red;">Önemli Not:</span></strong><br />
<br />
*İş kuvvet ile cismin yer değiştirme doğrultusunun aynı olması durumunda kuvvet ile cismin yer değiştirme mesafesi çarpımına eşittir.<br />
*Cisim Uygulanan kuvvet ile aynı yönde yer değiştirmiyorsa yer değiştirme 0 alınır dolayısı ile iş yapılmamış olup iş 0 dır.<br />
* işin birimi ise N.m dir. N.m ye özel olarak joule (jul) denir.<br />
*Enerji iş yapabilme yeteneğidir. E ile gösterilir. Enerji birimi işin birimi ile aynıdır , yani joule dir.<br />
*İş net kuvvet ve alınan yol ile doğru orantılıdır.<br />
*Bir kitap raftan aşağı doğru düşerken iş yapmış olur. Kitabı hareket ettiren kuvvet olan yerçekimi ile aynı yönlü hareket eder.<br />
*Yağmur damlalarına etki eden yerçekimi de ş yapmış olur.<br />
*Halterini kaldıran haltercide iş yapış olur.<br />
<br />
<strong><span style="color: red;">Enerji Nedir?</span></strong><br />
<br />
Günlük konuşmalarımızda “enerji” kavramını sıkça kullanırız. “Enerjimiz yetersiz.” “Enerji fiyatları gittikçe artıyor.” “Enerji tasarrufu yapmalıyız.” vb. sözlerin hiç de yabancısı değiliz. Enerji denilince aklımıza ilk gelen “elektrik, ışık, benzin, doğal gaz, kömür, ateş, Güneş, pil belki de baraj ve rüzgâr”dır. Enerji, evrenin sahip olduğu en büyük zenginliktir. <span style="color: red;">Bir iş yapabilmek için enerjiye ihtiyaç duyarız.</span>Şehirlerimiz enerji sayesinde aydınlanır, trenler, arabalar, uçaklar ve roketler enerji sayesinde hareket eder. Evlerimizi ısıtmak, yemek pişirmek, radyoda müzik dinlemek, televizyonda görüntü oluşturmak için de enerji gereklidir. Bunların yanı sıra tarlaları süren traktörler ve fabrikalardaki makineler de enerji sayesinde iş görür<br />
<br />
Güneş’ten gelen enerji gün boyunca etrafımızı aydınlatır ve ısıtırken bitkilerin büyümesini sağlar. Hayvanlar, ihtiyaç duydukları enerjiyi yedikleri besinlerde depolanmış olan enerjiden sağlar. <span style="color: red;">Kısacası enerji olmadan hayat da olmaz</span>. Bütün bu açıklamalardan sonra “enerji” deyince ne anlıyorsunuz? <span style="color: red;">Bilim insanları enerjiyi “iş yapabilme yeteneği” olarak tanımlarlar.</span> <span style="color: red;">Enerji bir madde değil, bir cisme ait özelliktir.</span>Örneğin, benzinin sahip olduğu enerji doğrudan kullanılmaz. Ancak motorda yandığında<br />
enerjiye dönüşür. Peki, hangi enerji türlerini biliyoruz?<br />
<strong><span style="color: red;">Kinetik Enerji</span></strong>Bir varlığın kinetik enerjiye sahip olduğunu anlamak çok kolaydır. <span style="color: red;">Eğer bir varlık, hareket ediyorsa kinetik enerjiye sahip demektir.</span>Örneğin, hareket hâlinde olan bir kamyon, koşan bir köpek, hareketli dönme dolap, akan bir nehir ve rüzgâr kinetik enerjiye sahiptir.<br />
Peki, “Bir varlığın süratinin artması, o varlığın kinetik enerjisini de artırır.” diyebilir miyiz?<span style="color: red;"> Bir varlığın sürati artıkça kinetik enerjisinin de arttığını biliyoruz.</span> Peki, yandaki fotoğrafta görülen kamyon ve otomobil aynı süratle hareket ettiklerine göre kinetik enerjileri aynı mıdır?<br />
<br />
<strong><span style="color: red;">Önemli Not:</span></strong><br />
*Bir cismin sürati arttıkça kinetik enerjisi de artar.<br />
*Kinetik enerji cismin kütlesine ve süratine bağlıdır.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="229" src="http://www.fenokulu.net/kinetikenerji1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="304" /><br />
<br />
<span style="color: red;">Aynı süratle hareket eden varlıklardan kütlesi büyük olanın kinetik enerjisi, kütlesi küçük olandan fazladır.</span> Yandaki resimde görülen ve aynı süratle hareket eden kamyonun kütlesi otomobilden daha büyüktür. Öyleyse bu kamyonun kinetik enerjisi de aynı süratle hareket eden otomobile göre daha fazladır diyebilir miyiz?<br />
<br />
Enerji, sadece hareketli varlıklarda mı söz konusudur? Bazı maddeler hareketli olmadıkları hâlde iş yapabilme yeteneğine sahiptir. Acaba bu maddeler iş yaparken hangi tür enerjiyi kullanır? <span style="color: red;">Cisimlerin, konumlarından dolayı sahip oldukları bir çeşit enerji vardır. Bu enerjiye potansiyel enerji adı verilir.</span><br />
Aşağıdaki resmi dikkatle inceleyelim. iki işçi, bir piyanoyu makara yardımıyla üçüncü kata çıkarıyorlar. işçiler, yedikleri gıdalardan sağladıkları enerji sayesinde bu piyanoyu kaldırabilirler. Yukarı kaldırıldığında piyanoda bir çeşit enerji depolanmış olur. <span style="color: red;">Depolanan bu enerji çekim potansiyel enerjisi olarak adlandırılır. </span>işçilerden biri makaranın ipini elinden bırakırsa diğer işçinin uyguladığı çekme kuvveti piyanoyu yukarıda tutmak için yeterli olmayabilir. Bu durumda piyano düşerek çekim potansiyel enerjisini kaybeder. Düşen piyano işçiyi yukarı çekerek bir iş yapmış olur. Acaba, çekim potansiyel enerjisini etkileyen değişkenler nelerdir?<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="536" src="http://www.fenokulu.net/potansiyelenerji1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="708" /><br />
<br />
<br />
Cisimlerin potansiyel enerjileri sadece onları yükseğe çıkardığımızda mı artar? Kurmalı bir oyuncağın da potansiyel enerjiye sahip olabileceğini biliyor muydunuz?<br />
<br />
Bir cismi yukarı kaldırdığımızda cisme etkiyen yer çekimi kuvvetini (ağırlığı) yenmek için cisme kuvvet uygulamış ve bir iş yapmış oluruz. Yaptığımız bu iş kaldırdığımız cisimde çekim potansiyel enerjisi olarak depolanır. Bir cismin ağırlığı ve yerden yüksekliği arttıkça çekim potansiyel enerjisi de artar. Bu yüzden basketbol topunu daha yüksekten bıraktığımızda kum üzerinde daha derin bir iz bırakır. Kinetik ve potansiyel enerjinin birbirine dönüşebildiğini biliyor musunuz?<span style="color: red;"> Bir ipin ucuna cisim bağlayarak oluşturduğumuz basit bir sarkaçta bu durumu rahatlıkla gözlemleyebiliriz.</span><br />
<br />
<strong><span style="color: red;">Önemli not:</span></strong><br />
<br />
*Potansiyel enerji hem ağırlık hem de yükseklikle doğru orantılıdır.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="394" src="http://www.fenokulu.net/kinetikpotansiyel.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="699" /><br />
<br />
Yukarıdaki fotoğrafta da görüldüğü gibi bazı kurmalı oyuncakların içinde bir yay bulunur. Bu yay kurularak oyuncağın hareket etme yeteneği kazanması sağlanır.<br />
Yani yayda potansiyel enerji depolanır. Yay boşalırken oyuncak hareket eder. Böylece yaydaki potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşmüş olur. Yayların (ya da<br />
daha genel olarak esnek cisimlerin) enerji depolama özelliğinden birçok alanda yararlanıldığını fark ettiniz mi?<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="139" src="http://www.fenokulu.net/yay1111.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="691" /><br />
<br />
<span style="color: red;">Esneklik potansiyel enerjisi, lastiğin cinsine ve gerilme miktarına göre değişmektedir. Bu durum sadece lastik için değil bütün esnek maddeler için de geçerlidir</span>.<br />
<br />
<strong><span style="color: red;">Önemli Not:</span></strong><br />
<br />
*<span style="color: red;">Esneklik potansiyel enerjisi</span> sıkıştırma veya gerilme miktarına ve maddenin esneklik özelliğine bağlıdır.<br />
*Her yayın esneklik potansiyel enerjisi farklıdır. Bu enerji yayın esnekliği , sertliği , yapıldığı maddenin cinsine ve yayın helozon sayısına bağlıdır.<br />
*Esnekliğini kaybeden bir yay eski haline dönemez.<br />
<br />
Yüksek atlama yapan bir sporcuyu düşünelim. Bu sporcu sırık ile koşarken kinetik enerji söz konusudur. Yüksek atlama sırasında sırık esner ve sporcunun kinetik enerjisi sırıkta, esneklik potansiyel enerjisine dönüşür. Sırık ile yükselen sporcu potansiyel enerji kazanır. Mindere düşerken ise bu sporcunun potansiyel enerjisi azalırken kinetik enerjisi artar. Kinetik enerji ile mindere çarpan sporcu minderin şeklini değiştirir hatta minderin bir miktar ısınmasını da sağlar. <span style="color: red;">ilk aşamadan son aşamaya varıncaya kadar sporcunun sahip olduğu enerji türü değişmiş fakat toplam enerji miktarı aynı kalmıştır. Buna enerjinin korunumu denir.</span> Enerjinin korunumuna göre enerji bir türden başka bir türe dönüşebilir ancak hiçbir zaman artmaz veya azalmaz.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="191" src="http://www.fenokulu.net/kinetikpotansiyel1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="648" /><br />
<br />
<br />
<strong><span style="color: red;">Enerji Dönüşümleri</span></strong><br />
<br />
işlerimizi yaparken kullandığımız birçok enerji türü vardır. <span style="color: red;">Bunlar kimyasal enerji, kinetik enerji, potansiyel enerji, ısı enerjisi ve elektrik enerjisi şeklinde sıralanabilir.</span> <span style="color: red;">Kinetik ve potansiyel enerji, mekanik enerji olarak da adlandırılır.</span> Yukarıda sıralanan enerji türleri çeşitli araçlar yardımıyla birbirine dönüştürülebilir. Enerjinin yok olmadan başka enerjilere dönüşmesi insan hayatında çok farklı amaçlara hizmet eder. Bu dönüşümler olmasaydı insanoğlu şu anda yapabildiği birçok şeyi yapamazdı. Örneğin, aydınlatma amacıyla kullandığımız ampul, aslında elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştürmektedir. Peki, ışık elde etmek için anahtarın düğmesine bastığımızda ampul sadece ışık mı üretmektedir? Elektrik enerjisi, farklı araç-gereçlerin yardımıyla diğer enerji türlerine dönüştürülebilir. Örneğin, serinlemek amacıyla kullandığımız vantilatörde hareket, radyoda ise ses enerjisine dönüştürülmektedir. Akü ve pillerde depolanan kimyasal enerji, kullanım aşamasında elektrik enerjisine dönüşür. Kömürde depolanan kimyasal enerji de yanma sırasında ısı enerjisine dönüşmektedir.<br />
<strong><span style="color: red;">Önemli Not:</span></strong><br />
<br />
<span style="color: red;">*</span>Enerji vardan yok , yoktan var edilemez. Ancak farklı enerjilere dönüşerek korunur.<br />
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=36&KonuID=154" style="background-color: initial; font-weight: bold;">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=36&KonuID=154</a>)</td></tr>
</tbody></table>
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse;"><tbody>
<tr></tr>
</tbody></table>
<br />
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span></div>
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;">Burada çok güzel bir bulmaca var. Konuyla ilgili terimleri pekiştirmek için girilebilir:</span><br />
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span><br />
<span style="font-size: medium;">(</span><a href="http://www.fenokulu.net/bulmaca/isveenerji/isveenerji.htm">http://www.fenokulu.net/bulmaca/isveenerji/isveenerji.htm</a>)<br />
<br />
<span style="color: red;">Bulmaca'dan bir kare:</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirTN0CvBqTdtsSV4BJ5LHNgcQGTxBnycvX_cotQCb-QVh6XU-Ilx7XuYw3SjoxTBMzCZcQce1sTzQMUgy3kyQkZ8bZKXLfSIArXghhgMRzEm2-P0vI1OyHYDmdg2oK6rkjGsLxDBkglGs/s1600/bulmaca.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="245" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirTN0CvBqTdtsSV4BJ5LHNgcQGTxBnycvX_cotQCb-QVh6XU-Ilx7XuYw3SjoxTBMzCZcQce1sTzQMUgy3kyQkZ8bZKXLfSIArXghhgMRzEm2-P0vI1OyHYDmdg2oK6rkjGsLxDBkglGs/s320/bulmaca.png" width="320" /></a></div>
<span style="color: red;"><br /></span><br />
<br />
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;">Burada da İş ve Enerji konusuyla ilgili Elma Kurdu adlı bir oyun var. İlgili arkadaşlar için güzel bir uygulama:</span><br />
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span></div>
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; font-size: 18px;">(</span><a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=36&DeneyNo=1108">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=36&DeneyNo=1108</a>)<br />
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: red; font-size: 18px;"><br /></span></div>
<div align="center">
<span style="color: red; font-size: medium;">Uygulamadan bir kare:</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVT23r1hyphenhyphenWHVP4I0OCbLMYQB3Ya0keDjkuJv-HGYQ7VBU2d2G6NWO14paaVuz8pUBekAzGr-aLEztY2SyTH2vRQqVWF7av45Ozh1HxkGtqd2O5eSIXX_-4mFWPDgHnNg_SCZL89vauaJI/s1600/kurt.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="261" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVT23r1hyphenhyphenWHVP4I0OCbLMYQB3Ya0keDjkuJv-HGYQ7VBU2d2G6NWO14paaVuz8pUBekAzGr-aLEztY2SyTH2vRQqVWF7av45Ozh1HxkGtqd2O5eSIXX_-4mFWPDgHnNg_SCZL89vauaJI/s320/kurt.png" width="320" /></a></div>
<span style="color: red; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div align="center">
<span style="color: red; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div align="center">
<span style="color: red; font-size: medium;">Şimdi başka bir konu anlatımına bakalım:</span></div>
<div align="center">
<span style="color: red; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div align="center" style="font-size: 10px;">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;">İŞ VE ENERJİ-2</span></div>
</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4gNEoF_aaJfiHbZCm7bIDEzjlbn95mhyBx6G51CQc_HGjkPFUcRApP6Lt5eXpsg0CKFgLDVTM7D-qw1mpFlZr8OQjHelsCMD-0VmLORyNH-kOD75eAwDF_W4XVFRjVbskhkyJTVaJ0qM/s1600/0061.gif" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4gNEoF_aaJfiHbZCm7bIDEzjlbn95mhyBx6G51CQc_HGjkPFUcRApP6Lt5eXpsg0CKFgLDVTM7D-qw1mpFlZr8OQjHelsCMD-0VmLORyNH-kOD75eAwDF_W4XVFRjVbskhkyJTVaJ0qM/s200/0061.gif" width="150" /></a></div>
İŞVE ENERJİ<br />
1- İş<br />
2- Enerji<br />
<br />
B- İŞ VE ENERJİ :<br />
<br />
1- İŞ :<br />
Bir cisme uygulanan kuvvetin cisme kendi doğrultusunda yol aldırmasına iş denir. Bir kuvvet cisme uygulandığında cismi kendi doğrultusunda hareket ettirebiliyorsa o kuvvet iş yapmış demektir.<br />
Bir kuvvetin iş yapabilmesi için;<br />
1- Cisme uygulanması gerekir.<br />
2- Cisme yol aldırması gerekir.<br />
3- Cisme aldırdığı yolun kendi (uygulanma) doğrultusuyla aynı yani paralel olması gerekir.<br />
Bir cisme F kuvveti uygulandığında, cisim kuvvet doğrultusunda ve yönünde x kadar yol alıyorsa (yer değiştiriyorsa), yapılan iş, (net) kuvvet ile cismin aldığı yolun (yaptığı yer değiştirmenin) çarpımına eşit olur.<br />
İş, W ile gösterilir ve skaler bir büyüklüktür.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="179" src="http://www.fenokulu.net/isenerji2.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="640" /><br />
<br />
<br />
W → İş<br />
F → Hareket doğrultusundaki kuvvet veya kuvvetlerin bileşkesi (Net Kuvvet)<br />
x → Kuvvet (net kuvvet) doğrultusunda cismin aldığı yol (yer değiştirme).<br />
<br />
<span style="color: red;">Örnek : </span>Kitap okuyan, ağzında lokma çiğneyen, duvarı iten, ders çalışan, elindeki çantayı<br />
sallamadan yürüyen, halteri havada tutan kişi enerji harcar fakat iş yapmaz.<br />
<br />
<span style="color: red;">a) İş Birimleri :</span><br />
<br />
<table border="0" style="border-collapse: collapse;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="96"><span style="color: red;">Sembol</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="106"><span style="color: red;"> Birim (SI)</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="126"><span style="color: red;">Birim (CGS)</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><span style="color: red;"> Birim (MKSA)</span></td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="96"><span style="color: blue;">Kuvvet→ F</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="106">N</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="126">dyn</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">kg-f</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="96"><span style="color: blue;">Yol → x</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="106">m</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="126">cm</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">m</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="96"><span style="color: blue;">İş → W</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="106">N . m (Joule)</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="126">dyn . cm (erg)</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">kg-f . m</td></tr>
</tbody></table>
<img alt="" border="0" height="208" src="http://www.fenokulu.net/isbirim.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="588" /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
b) İş İle İlgili Kanunlar (Örnekler=İş Kanunları) :<br />
<br />
1- Kuvvetin iş yapabilmesi için, kuvvetin doğrultusu ile cismin hareket doğrultusunun aynı yani paralel olması gerekir. Hareket doğrultusuna dik olan kuvvetler iş yapamaz.<br />
<br />
2- Bir cisme yatayla belli bir açı yapan bir kuvvet etki ediyor ve cisim de yatay doğrultuda hareket ediyorsa, bu kuvvetin yatay bileşeni iş yapar, düşey (dikey) bileşeni iş yapmaz.<br />
<br />
<br />
3- Bir cisme kuvvet uygulandığında cisim hareket edemiyora kuvvet iş yapamamıştır.<br />
<br />
4- Bir cismi bulunduğu yerden belli bir h yüksekliğine çıkarmak için cisme yukarı yönde ve en az ağırlığı kadar kuvvet uygulanması gerekir. Cismi belli bir yüksekliğe çıkarmak için yerçekimi kuvvetine karşı iş yapılır.<br />
<br />
5- Bir cisim belli bir h yüksekliğinden serbest bırakılırsa yerçekimi kuvveti yani cismin kendi ağırlığı iş yapar.<br />
<br />
<br />
6- Bir cisme birden fazla kuvvet etki ediyorsa yapılan işi net (bileşke) kuvvet yapmış olur. Yani yapılan iş her bir kuvvetin yaptığı işin toplamına veya net kuvvetin yaptığı işe eşit olur.<br />
<br />
<span style="color: red;">a) Aynı Yönlü Kuvvetlerin Yaptığı İş (Kuvvetler Aynı Yönlü İse) :</span><br />
Yapılan iş, her bir kuvvetin yaptığı işlerin toplamına veya net (bileşke) kuvvetin yaptığı işe eşittir.<br />
<br />
<span style="color: red;">b) Zıt Yönlü Kuvvetlerin Yaptığı İş (Kuvvetler Zıt Yönlü İse) :</span><br />
Yapılan iş, her bir kuvvetin yaptığı işlerin toplamına veya net (bileşke) kuvvetin yaptığı işe eşittir. (Yapılan iş, her bir kuvvetin yaptığı işin farkına eşittir).<br />
<br />
7- Hareket halindeki bir cisme sürtünme kuvveti etki ediyorsa, sürtünme kuvveti zıt yönde iş yapar. Yapılan işi yine net kuvvet yapmıştır.<br />
<br />
<br />
8- Bir cismi farklı yollardan aynı yüksekliğe çıkarmakla yapılan iş değişmez. Yapılan iş yoldan bağımsızdır ve cismi yerçekimi kuvvetine karşı belli bir h yüksekliğine çıkarma işidir. (Cismin ağırlığı ve cismin çıkarıldığı h yüksekliği değişmediği için yapılan işte değişmez).<br />
<br />
<br />
9- Düz yolda elindeki çantayı sallamadan yürüyen çocuk iş yapmaz. Çünkü çantayı tutmak için uyguladığı kuvvet yukarı yönde (düşey doğrultuda), çantanın hareket doğrultusu ise yatay yöndedir (Yatay doğrultudadır). Cisme uygulan kuvvet ile cismin hareket doğrultusu paralel olmadığı için iş yapılmamıştır.<br />
Çocuk sadece çantayı yerden kaldırırken iş yapmıştır. Çantayı yerden kaldırırken uyguladığı kuvvet çantanın ağırlığına eşittir.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="185" src="http://www.fenokulu.net/isdegismez.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="580" /><br />
<br />
<br />
10- Bir halterci halteri kaldırırken en az halterin ağırlığı kadar yukarı yönde kuvvet uygular ve halteri belli bir h yüksekliğine kaldırınca da iş yapmış olur. Fakat halterci halteri tutarken veya halterle birlikte yürürken enerji harcar fakat iş yapmaz. Çünkü halteri tutarken yukarı yönde kuvvet uygular fakat halter hareket etmediği için iş yapmaz. Halterle birlikte yürürken ise halteri tutmak için uyguladığı yukarı yöndeki kuvvetin doğrultusu ile halterin yatay hareket doğrultusu birbirine paralel olmadığı için iş yapmaz.<br />
<br />
11- Bir cisme etki eden sabit kuvvet ile cismin aldığı yol arasında çizilen grafikte çizilen doğrunun altında kalan alan yapılan işi verir.<br />
<img alt="" border="0" height="113" src="http://www.fenokulu.net/232.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="494" />F (N)<br />
<br />
<br />
12- Bir cisme etki eden kuvvetin yaptığı iş, cismin aldığı yol ile doğru orantılıdır. İş ve cismin aldığı yol arasında çizilen grafikte doğrunun eğimi kuvveti verir.<br />
<img alt="" border="0" height="119" src="http://www.fenokulu.net/23123123.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="570" /><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEioyimHH72EFYzWVcjsp-I0kYT8mK33ckDpf64me4RgsvwKUODerMif8lpJSAjuMayaQr0wBPr0g68S3PpD17__ytEvgGo_tAoTyUyVAQPGHSFRMnP7AcqzfjA4-tW4AIPuev5-5XWAGk8/s1600/0067.gif" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEioyimHH72EFYzWVcjsp-I0kYT8mK33ckDpf64me4RgsvwKUODerMif8lpJSAjuMayaQr0wBPr0g68S3PpD17__ytEvgGo_tAoTyUyVAQPGHSFRMnP7AcqzfjA4-tW4AIPuev5-5XWAGk8/s1600/0067.gif" /></a></div>
<br />
<br />
13- Sarmal yaya uygulanan kuvvet etkisiyle yay X kadar sıkışıyorsa ya da X kadar çekiliyorsa kuvvet iş yapıyordur.<br />
<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="295" src="http://www.fenokulu.net/yay7788.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="535" /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
14- Günlük hayatta kullanılan iş yapmak ifadesi, enerji harcamak ve yorulmak ifadesi ile birlikte eş anlamlı gibi kullanılır. Fen anlamında iş yapılabilmesi için cisme kuvvet uygulanması ve cismin uygulanan kuvvet doğrultusunda hareket ettirilmesi gerekir.<br />
<br />
<span style="color: red;">a) İş Yapılmayan Durumlar :</span><br />
• Ayakta duran kişi.<br />
• Elindeki çantayı sallamadan tutan çocuk.<br />
• Elindeki çantayı sallamadan yürüyen çocuk.<br />
• Halteri tutan halterci.<br />
• Yazı yazan öğrenci.<br />
• Duvarı iten kişi.<br />
• Kamyonu iten ama hareket ettiremeyen kişi.<br />
• Uyuyan kişi.<br />
• Kitap okuyan kişi.<br />
• Ders çalışan kişi.<br />
• Konuşan kişi.<br />
• Problem çözen öğrenci.<br />
• İtilen kapının açılmaması.<br />
• Kitabı alıp rafa koyan öğrenci.<br />
<br />
<span style="color: red;">b) İş Yapılan Durumlar :</span><br />
• Merdivenlerden tuğla taşıyan işçi.<br />
• Merdivenlerden elindeki çantasıyla çıkan kişi.<br />
• Halteri kaldıran halterci.<br />
• Taksiyi iten ve hareket ettirebilen kişi.<br />
• Çantasını yerden kaldıran öğrenci.<br />
• Küçük kağıt parçasını üfleyerek hareket ettiren kişi.<br />
• Karda kızağın çekilmesi.<br />
• Ağaçtan meyvelerin toplanması.<br />
• Bisiklet sürülmesi.<br />
• Çekilen kapının açılması.<br />
• Kitapları elinde taşıyarak yürüyen öğrenci.<br />
• Belirli yükseklikten bırakılan cismin yere düşmesi.<br />
<br />
SORU : 1- Öğretmen ders anlatırken iş yapar mı?<br />
2- Beyin gücüyle çalışmak ta ağır iş sayılır mı?<br />
3- Oyun oynamak ve spor yapmak iş sayılır mı?<br />
4- Hangi durumlarda iş yapılmış olur?<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">4. Etkinlik : </span>Hangi Durumda İş Yaparız? (Ders Kitabı – 73)<br />
Amaç : Okul çantasını çeşitli şekillerde hareket ettiren öğrencinin hangi durumlarda<br />
iş yapmış olduğunun kavratılmasının sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Sınıftan bir öğrenci seçilir.<br />
• Tahtanın önünde boş okul çantası sıranın arkasına kadar taşınır.<br />
• Çanta kitaplar ile doldurularak yerden kaldırılır ve öğretmen masasının üzerine bırakılır.<br />
• Kitap dolu çanta tahtanın önünden sıranın arkasına kadar taşınır.<br />
• Sınıfın duvarı itilir.<br />
• İş yapılabilmesi için, cismin kuvvetin uygulandığı doğrultuda hareket etmesi gerekir.<br />
• Sonuca Varalım Kısmında;<br />
– Çanta kaldırılırken iş yapılır.<br />
– Çantanın taşınması, duvarın itilmesi durumlarında iş yapılmamıştır.<br />
– Kitap okunduğunda iş yapılmamıştır.<br />
<br />
<span style="color: red;">8. Etkinlik : </span>İş Var mı? (Çalışma Kitabı – 45)<br />
Amaç : Verilen resimlerden hangilerinde iş yapıldığının bulunarak bilimsel<br />
anlamdaki iş tanımıyla günlük hayatta kullanılan iş kelimesinin birbirinden ayırt edilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Verilen resimler incelenir.<br />
– Durakta duran çocuk iş yapmaz.<br />
– Kitap okuyan çocuk iş yapmaz.<br />
– Çanta merdivenden çıkartılırken, yukarı yönde uygulanan kuvvet, çantayı kendi doğrultusunda hareket ettirdiği için iş yapılır.<br />
– Sırtındaki çantayı dağın yukarısına taşıyan dağcı, yukarı yönde uygulanan kuvvetle, çantayı kuvvet doğrultusunda hareket ettirdiği için iş yapılır.<br />
<br />
<span style="color: red;">9. Etkinlik :</span> Hangi Halterci İş Yapıyor? (Çalışma Kitabı – 46)<br />
Amaç : Farklı pozisyonlardaki fotoğrafları verilen haltercilerden hangisinin fen<br />
anlamında iş yaptığının kavratılması.<br />
Yapılacaklar : • Verilen resimler incelenir.<br />
– Birinci halterci iş yapar. Çünkü kuvvet ve halterin doğrultuları aynıdır.<br />
– İkinci halterci iş yapmaz. Çünkü kuvvet uygulandığı halde halter hareket etmiyor.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">2- ENERJİ :</span><br />
<br />
Bir cismin ya da bir sistemin iş yapabilme yeteneğine enerji denir. Enerji E ile gösterilir ve skaler büyüklüktür. Enerji bir madde değildir. Bir cisme ait olan özelliktir.<br />
• İş ve enerji daima birbirine eşittir.<br />
• İş ve enerji birimleri birbiri ile aynıdır.<br />
• Bir cismin ya da sistemin iş yapabilmesi için enerji gereklidir.<br />
• İş yapabilen her cismin ya da sistemin enerjisi vardır.<br />
• İş yapan cisimler ya da sistemler enerji kazanır, işi yaparken de enerji harcar.<br />
<br />
<br />
İş = Enerji W = E İş Birimleri = Enerji Birimleri<br />
<br />
<br />
Doğada farklı enerji türleri vardır. Bunlar;<br />
• Mekanik Enerji<br />
• Nükleer Enerji<br />
• Isı Enerjisi<br />
• Ses Enerjisi<br />
• Işık Enerjisi<br />
• Rüzgar Enerjisi<br />
• Elektrik Enerjisi<br />
• Su Enerjisi<br />
• Güneş Enerjisi<br />
• Jeotermal Enerji<br />
• Kimyasal Enerji<br />
• Elektro magnetik Enerji<br />
<br />
Mekanik enerji, kinetik enerji ve potansiyel enerji olarak iki çeşittir.<br />
<br />
ÖRNEKLER :<br />
<br />
1- Halteri kaldıran sporcu, yürüyen kişi, hareket eden otomobil iş yapar, iş yaparken enerji harcar ve yaptığı iş sonucu tekrar enerji kazanır.<br />
2- Ellerin birbirine sürtünmesi sonucu hareket enerjisi ısı enerjisine dönüşür.<br />
3- Maddelerin kimyasal bağlarında depolanan enerji kimyasal enerjidir.<br />
• Odun, kömür, fuel–oil gibi fosil yakıtlar yandığında kimyasal enerji ısı ve ışık enerjisine dönüşür.<br />
• Besinlerdeki kimyasal enerji besinlerin solunumu sonucu açığa çıkar ve çeşitli enerjilere (ısı, hareket gibi) dönüşür.<br />
4- Hareket halindeki elektrik yüklerinin sahip olduğu enerji elektro magnetik enerjidir. Bu enerji ısı ve ışık enerjisine dönüşür.<br />
5- Atom çekirdeğinde depolanan enerji nükleer enerjidir. Çekirdek parçalandığında bu enerji ısı ve ışık enerjisine dönüşür.<br />
6- Barajda toplanan suda, sıkıştırılmış yayda, gerilen ve sıkıştırılan ok, yay veya lastikte, depolanmış su buharında, belli bir yüksekliğe çıkarılan cisimde, aküde, petrolde, doğal gazda, besinlerde depolanan enerji potansiyel enerjidir.<br />
7- Eğimli yolda arabanın itilerek yukarı çıkarılması için enerji harcanır ve iş yapılır. Araba yukarı çıkınca farklı türden enerji kazanır. Araba buradan tekrar serbest bırakılırsa sahip olduğu enerji ile iş yapar ve farklı türden enerji kazanır.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
a) Kinetik Enerji (Hareket Enerjisi) :<br />
Hareket halindeki bir cismin hızından yani hareketinden dolayı sahip olduğu enerjiye kinetik enerji denir. Kinetik enerji Ek veya K.E. ile gösterilir.<br />
Bir cismin sahip olduğu kinetik enerji cismin kütlesine ve hızına (hızının karesine) bağlı olup bunlarla doğru orantılıdır. Yani cismin hızı ve kütlesi arttıkça kinetik enerji artar, cismin hızı ve kütlesi azaldıkça kinetik enerji azalır.<br />
• Duran cismin hızı sıfır olduğu için kinetik enerjisi de sıfırdır.<br />
• Hareket halindeki cisim hızlandıkça kinetik enerjisi artar.<br />
• Hareket halindeki cisim yavaşladıkça kinetik enerjisi azalır.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="271" src="http://www.fenokulu.net/kinetikenerji.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="567" /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
1- İş – Kinetik Enerji Dönüşümü :<br />
Yatay düzlem üzerinde durmakta olan bir cisme kuvvet uygulandığında cisim hızlanıyor ve belli bir yol alıyorsa, kuvvet iş yapmış, cisimde belli bir hıza sahip olduğu için kinetik enerji kazanmıştır.<br />
Cismin kazandığı kinetik enerji, kuvvetin yaptığı işe eşittir.<br />
<img alt="" border="0" height="245" src="http://www.fenokulu.net/iskinetik.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="598" /><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgg5g0VXjbdFGOTfOZiIL_ioGrDdl2UvfUAAzcTzWEBiD9Pa1kkUdHrwD0u0x9RY-8GbunDB9UjozFIu1W4h2BoOOhgyogt3s3ODOAeRgr_TjZrORoCzttblO1g1eAvE1UH4a3gjoRymQs/s1600/potencial-and-kinetic.bmp" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="236" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgg5g0VXjbdFGOTfOZiIL_ioGrDdl2UvfUAAzcTzWEBiD9Pa1kkUdHrwD0u0x9RY-8GbunDB9UjozFIu1W4h2BoOOhgyogt3s3ODOAeRgr_TjZrORoCzttblO1g1eAvE1UH4a3gjoRymQs/s320/potencial-and-kinetic.bmp" width="320" /></a></div>
<br />
<br />
<span style="color: red;"><br />2- Kinetik Enerji Değişimi :</span><br />
Bir cismin sahip olduğu kinetik enerji, cismin kütlesine ve hızına (hızının karesine) bağlıdır ve bunlarla doğru orantılıdır. Hareket halindeki bir cismin hızı değişirse kinetik enerjisi de değişir.<br />
Bir cismin kinetik enerjisindeki değişme bulunurken, cismin son kinetik enerjisinden ilk kinetik enerjisi çıkartılır. Kinetik enerji değişimi ∆Ek ile gösterilir.<br />
••• Bir cismin hızını arttırmak ya da azaltmak için yani hızını değiştirmek için gerekli olan enerji kinetik enerji değişimine eşittir.<br />
• Kinetik enerji değişimi sıfır ise cismin hızı değişmiyordur. Yani cisim, düzgün doğrusal hareket yapıyordur.<br />
• Kinetik enerji değişimi sıfırdan büyük yani pozitif (+) ise (∆Ek > 0) cisim hızlanıyordur. Yani cisim, düzgün hızlanan doğrusal hareket yapıyordur.<br />
• Kinetik enerji değişimi sıfırdan küçük yani negatif (–) ise (∆Ek < 0) cisim yavaşlıyordur. Yani cisim, düzgün yavaşlayan doğrusal hareket yapıyordur.<br />
<br />
<span style="color: red;">3- İş – Kinetik Enerji Değişimi (Dönüşümü) : </span><br />
Hareket halindeki bir cismin kinetik enerjisinin değişmesi için hızının değişmesi, hızının değişmesi için de kuvvet uygulanması gerekir. Cismin hızı kuvvet sayesinde değişir ve cisim bu sırada belli bir yol alır. Cisme uygulanan kuvvetin yaptığı iş, cismin kinetik enerji değişimine eşittir.<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">SORU :</span> 1- Etrafta kinetik enerjiye sahip hangi varlıklar bulunmaktadır?<br />
2- Bir cismin kinetik enerjisi nelere bağlıdır?<br />
3- Süratli giden bir otomobilin kinetik enerjisi, yavaş giden bir kamyona göre daha mı fazladır?<br />
4- Aynı süratteki kamyon ve otomobilin kinetik enerjileri aynı mıdır?<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">10. Etkinlik :</span> Hayatımızdaki Enerji (Çalışma Kitabı – 46)<br />
Amaç : Verilen resimlerden faydalanarak enerji türleri ve kaynakları hakkında<br />
çıkarımda bulunulmasının ve enerjinin hayatımız için ne kadar önemli olduğunun sezilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Verilen resimler incelenir.<br />
• Enerji türleri belirtilir.<br />
– Mekanik enerji, nükleer enerji, ısı enerjisi, ses enerjisi, ışık enerjisi, rüzgar enerjisi, elektrik enerjisi, su enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji, kimyasal enerji, elektro magnetik enerji.<br />
• Enerji kaynakları belirtilir.<br />
– Rüzgar, su, kömür, petrol, doğal gaz, atom, güneş, sıcak su kaynakları.<br />
• Eskiden kullanılan enerji kaynakları belirtilir.<br />
• Günümüzde kullanılan enerji kaynakları belirtilir.<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">5. Etkinlik :</span> Sürat, Kütle ve Kinetik Enerji (Ders Kitabı – 76)<br />
Amaç : Kinetik enerjinin sürat ve kütle ile olan ilişkisin keşfedilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Tahta ve iki kitap kullanılarak bir eğik düzlem oluşturulur.<br />
• Oluşturulan eğik düzlemin önüne tahta takoz konur ve yeri işaretlenir.<br />
• Oyuncak araba serbest bırakılır ve eğik düzlemin önündeki takoza çarpması gözlenir.<br />
• Çarpmadan sonra takozun ne kadar sürüklendiği cetvelle ölçülerek tespit edilir.<br />
• Aynı işlemler tahtanın altına dört kitap konarak tekrarlanır ve takozun ne kadar sürüklendiği cetvelle ölçülerek tespit edilir.<br />
• Dört kitapla oluşturulan eğik düzlemdeki oyuncak arabanın üstüne taş konur ve takozun sürüklenme mesafesi ölçülür.<br />
• Sonuca Varalım Kısmında;<br />
– Eğimin artması arabanın süratini arttırır.<br />
– Eğim artınca takozun sürüklenme miktarı artar.<br />
– Sürat ile kinetik enerji doğru orantılıdır.<br />
– Oyuncak arabaya yüklenen taş takozun sürüklenme mesafesini arttırır.<br />
– Kütle ile kinetik enerji doğru orantılıdır.<br />
<br />
<span style="color: red;">2.Alternatif Etkinlik :</span> Hangi Aracın Kinetik Enerjisi Büyük? (Öğretmen Kitabı – 76)<br />
Amaç : Sürati büyük olan aracın kinetik enerjisinin her zaman büyük<br />
olmayacağının kavratılmasının sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Fotoğraf çiftleri karşılaştırılarak hangisinin diğerine göre daha büyük<br />
kinetik enerjiye sahip olduğu tahmin edilir ve resmin altındaki kutucuğa (X) işareti konur.<br />
• Oluşturulan eğik düzlemin önüne tahta takoz konur ve yeri işaretlenir.<br />
• Oyuncak araba serbest bırakılır ve eğik düzlemin önündeki takoza çarpması gözlenir.<br />
• Çarpmadan sonra takozun ne kadar sürüklendiği cetvelle ölçülerek tespit edilir.<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">b) Potansiyel Enerji (Durum Enerjisi) :</span><br />
Bir cismin konumundan ya da durumundan dolayı sahip olduğu (depolanmış) enerjiye potansiyel enerji denir. Potansiyel enerji Ep veya P.E. ile gösterilir.<br />
Potansiyel enerji, çekim potansiyel enerjisi ve esneklik potansiyel enerjisi olarak iki çeşittir.<br />
<br />
<span style="color: red;">c) Çekim Potansiyel Enerjisi :</span><br />
Bir cismin konumundan yani bulunduğu yükseklikten dolayı sahip olduğu potansiyel enerjiye çekim potansiyel enerjisi denir.<br />
Bir cismin sahip olduğu çekim potansiyel enerjisi kütlesine, yer çekim ivmesine (yani cismin ağırlığına) ve cismin bulunduğu yüksekliğe bağlı olup bunlarla doğru orantılıdır. Yani cismin kütlesi ve yerden yüksekliği arttıkça çekim potansiyel enerjisi artar, cismin kütlesi ve yerden yüksekliği azaldıkça çekim potansiyel enerjisi azalır.<br />
Kütlesi m olan cisim yerden h yüksekliğine çıkarılırsa çekim potansiyel enerjisi kazanır.<br />
Bir cismin yerden belli bir yüksekliğe çıkartılması için cisme en az ağırlığı kadar yukarı yönde kuvvet uygulanır ve iş yapılır. Yapılan iş sayesinde cisim çekim potansiyel enerjisi kazanır.<br />
<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">1- Çekim Potansiyel Enerjisi Değişimi :</span><br />
Bir cismin sahip olduğu çekim potansiyel enerjisi, cismin kütlesine, yer çekim ivmesine ve cismin bulunduğu yüksekliğe bağlıdır ve bunlarla doğru orantılıdır. Cismin bulunduğu yükseklik değişirse çekim potansiyel enerjisi de değişir.<br />
Bir cismin potansiyel enerjisindeki değişme bulunurken, büyük enerjiden küçük enerji çıkartılır. Potansiyel enerji değişimi ∆Ep ile gösterilir.<br />
<br />
<br />
SORU : 1- Enerji sadece hareketli varlıklarda mı bulunur?<br />
2- Çekim potansiyel enerjisi nelere bağlıdır?<br />
3-<br />
<br />
<span style="color: red;">11. Etkinlik : </span>Potansiyel Enerji ve Akrobatlar (Çalışma Kitabı – 47)<br />
Amaç : Belli bir yükseklikte bulunan cisimlerin çekim potansiyel enerjisine sahip<br />
olduğunu ve bu enerjinin iş yapabilmeyi sağladığının sezdirilmesi.<br />
Yapılacaklar : • A cismi çekim potansiyel enerjisine sahiptir ve bu cisim tahterevallinin<br />
üzerine düşerek B cisminin fırlamasına sebep olarak bir iş yapar.<br />
• B cisminin yükselebilmesi için A cisminin potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüşmesi gerekir.<br />
• B cisminin daha fazla yükselebilmesi için A cisminin potansiyel enerjisinin artması yani A cisminin daha yükseğe çıkartılması gerekir.<br />
<br />
<span style="color: red;">6. Etkinlik :</span> Çekim Potansiyel Enerjisi Nelere Bağlıdır? (Ders Kitabı – 78)<br />
Amaç : Çekim potansiyel enerjisi ile yükseklik ve ağırlık arasındaki ilişkinin fark<br />
edilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • 5–10 cm yüksekliğinde kum zemin oluşturulur.<br />
• Basketbol topu önce 50 cm, sonra da 1,5 m yükseklikten kum zemine bırakılır ve oluşturduğu etki gözlenir.<br />
• Kumun yüzeyi düzeltilerek 50 cm yükseklikten plastik top ve basketbol topunun oluşturduğu etki gözlenir.<br />
• Sonuca Varalım Kısmında;<br />
– Yükseklik arttığında kumda oluşan etki artar.<br />
– Ağırlık arttığında kumda oluşan etki artar.<br />
– Yükseklik ve ağırlıkla çekim potansiyel enerjisi doğru orantılıdır.<br />
<br />
<span style="color: red;">12. Etkinlik :</span> Uçak İle Kamyonun Enerjilerini Karşılaştıralım (Çalışma Kitabı – 48)<br />
Amaç : Kinetik enerji ve potansiyel enerji kavramları ile bunların birbirinden farkı<br />
hakkındaki bilgilerin pekiştirilmesi.<br />
Yapılacaklar : • Verilen resimlerdeki aynı süratteki uçak ve kamyonun enerjilerinin<br />
karşılaştırılması yapılır.<br />
• Kamyon ve uçağın süratleri aynı olduğu için kinetik enerjileri aynıdır. Uçağın hem kinetik hem de çekim potansiyel enerjisi vardır. Fakat kamyonun sadece kinetik enerjisi vardır. Bu nedenle uçağın toplam enerjisi, kamyonunkinden daha fazladır.<br />
<br />
<span style="color: red;">13. Etkinlik :</span> Hangi Enerji? (Çalışma Kitabı – 48)<br />
Amaç : Verilen resimlerdeki varlıkların hangi enerjiye sahip olduklarının bulunarak<br />
kinetik ve potansiyel enerjinin ayırt edilebilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Verilen resimlerdeki durumlar için cisimlerin hangi enerjilere sahip<br />
oldukları belirlenir.<br />
• 1. soruda; 5, 6<br />
• 2. soruda; 2, 4<br />
• 3. soruda; 1, 3<br />
<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">d) Kinetik Enerji, Çekim Potansiyel Enerjisi Dönüşümü :<br />(Enerjinin Korunumu = Dönüşümü)</span><br />
Enerji yoktan var edilemez, var olan enerji de yok edilemez. Enerji sadece bir türden diğerine dönüşür. Fakat bir cismin sahip olduğu toplam enerji hiçbir zaman değişmez. Buna enerjinin korunumu denir.<br />
Enerjinin korunumuna göre;<br />
• Bir cismin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamı sabittir.<br />
• Bir cismin kinetik enerjisi artarken potansiyel enerjisi azalır. Bir cismin kinetik enerjisi ne kadar artıyorsa, potansiyel enerjisi de o kadar azalır. (Bir cismin potansiyel enerjisi ne kadar azalıyorsa kinetik enerjisi de o kadar artar).<br />
• Bir cismin kinetik enerjisi azalırken potansiyel enerjisi artar. Bir cismin kinetik enerjisi ne kadar azalıyorsa, potansiyel enerjisi de o kadar artar. (Bir cismin kinetik enerjisi ne kadar azalıyorsa potansiyel enerjisi de o kadar artar).<br />
• Bir cismin potansiyel enerjisi en büyükken (max), kinetik enerjisi sıfırdır. Bir cismin potansiyel enerjisi, çıkabileceği en üst noktada iken en büyük (max) olur.<br />
• Bir cismin kinetik enerjisi en büyükken (max), potansiyel enerjisi sıfırdır. Bir cismin kinetik enerjisi, yere düştüğü anda ya da yukarı fırlatıldığı anda en büyük (max) olur.<br />
<br />
<br />
ET = Ek + Ep<br />
<br />
<br />
Belli Bir Yükseklikten Serbest Bırakılan Cisim İçin Enerji Korunumu (Dönüşümü):<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="269" src="http://www.fenokulu.net/potenrr.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="340" /><br />
<br />
• Yerden belli bir yükseklikte iken serbest bırakılan cismin yerden yüksekliği azaldığı için potansiyel enerjisi azalır, hızı arttığı için kinetik enerjisi artar.<br />
<br />
• Cismin toplam enerjisi hiçbir zaman değişmez. Toplam enerji Ek ve Ep toplamına eşit olur.<br />
<br />
ET = Ek + Ep<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;"><strong><br />SONUÇLAR :</strong></span><br />
<br />
1- Bir cisim, çıkabileceği en üst noktada iken potansiyel enerjisi max, kinetik enerjisi sıfır olur.<br />
2- Bir cisim yere düştüğü anda kinetik enerjisi max, potansiyel enerjisi sıfır olur.<br />
3- Bir cismin sahip olduğu toplam enerji sabittir. Bu nedenle çıkabileceği en üst noktadaki potansiyel enerji, yere düştüğü anda kinetik enerjiye eşittir.<br />
4- Belli bir yükseklikten serbest bırakılan cisim, sürtünmesiz bir yörüngede hareket ediyorsa bırakıldığı yüksekliğe tekrar çıkabilir.<br />
5- Belli bir yükseklikten serbest bırakılan cisim, sürtünmeli bir yörüngede hareket ediyorsa bırakıldığı yüksekliğe tekrar çıkamaz.<br />
6- Belli bir yükseklikten serbest bırakılan cisim, sürtünmesiz bir yörüngede hareket ederken cismin aynı yüksekliklerdeki enerjileri birbirine eşit olur.<br />
7- Beli bir yükseklikten serbest bırakılan cisim, sürtünmeli bir yörüngede hareket ediyorsa cismin kaybettiği potansiyel enerji sürtünme için harcanmıştır.<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">ÖRNEKLER :</span><br />
<br />
1- Kömürdeki kimyasal (potansiyel) enerji ısı ve ışık enerjisine dönüşür.<br />
2- Pil ve akümülatördeki kimyasal enerji elektrik enerjisine dönüşür.<br />
3- Hücrelerdeki kimyasal enerji yaşamsal faaliyetlerde kullanılır.<br />
4- Kas hücrelerindeki kimyasal (potansiyel) enerji yürürken hareket enerjisine dönüşür.<br />
5- Ellerdeki sürtünme nedeniyle hareket enerjisi ısı enerjisine dönüşür.<br />
6- Okun yayı gerilince potansiyel enerji birikir, yay serbest bırakılınca bu enerji kinetik enerjiye dönüşür.<br />
7- Barajlarda biriktirilen suyun potansiyel enerjisi vardır. Su serbest bırakılınca bu enerji kinetik enerjiye dönüşür ve jeneratörlerin türbinlerini döndürür. Türbinler dönerken kinetik enerji elektrik enerjisine dönüşür. Elektrik enerjisi de ısı, ışık, ses ve hareket enerjisine dönüşür.<br />
<br />
<span style="color: red;">DENEYLER :</span><br />
<br />
1- U şeklindeki yolda, üst kısımdan bırakılan aracın farklı noktalardaki enerjileri karşılaştırılır.<br />
2- Bir ipin ucuna bağlanan cisim sallanırken, cismin bulunduğu farklı noktalardaki enerjileri karşılaştırılır.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">14. Etkinlik : </span>Çığdaki Enerji (Çalışma Kitabı – 49)<br />
Amaç : Dağların zirvelerindeki kar ya da buzların konumlarından dolayı çekim<br />
potansiyel enerjisine sahip olduklarının ve kar ya da buz kütlesinin bir etki sonucu kopmasıyla bu enerjinin kinetik enerjiye dönüşerek yıkımlara yol açtığının kavratılmasının sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Verilen metin okutulur.<br />
• 1. soruda; Kar ya da buz kütlelerinin çekim potansiyel enerjileri olduğu için.<br />
• 2. soruda; Kar ya da buzun ağırlığını ve yüksekliğini hesaplayarak.<br />
• 3. soruda; Deprem, sarsıntı, patlama, yüksek şiddetteki ses.<br />
• 4. soruda; Ses, kar ya da buz kütlelerinin tutunduğu yerden kopmasına neden olabilir.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;"><strong>e) Esneklik Potansiyel Enerjisi :</strong></span><br />
Esnek cisimlerin sıkıştırılması veya gerilmesi sonucu sahip oldukları potansiyel enerjiye esneklik potansiyel enerjisi denir.<br />
Esnek bir cismin sahip olduğu esneklik potansiyel enerjisi, esnek cismin (yayın) sahip olduğu esneklik katsayısına (yay sabitine) ve esnek cisimdeki sıkışma veya gerilme miktarına bağlı olup bunlarla doğru orantılıdır. Yani esneklik katsayısı (yay sabiti) ve sıkışma veya gerilme miktarı arttıkça esneklik potansiyel enerjisi artar, esneklik katsayısı (yay sabiti) ve sıkışma veya gerilme miktarı azaldıkça esneklik potansiyel enerjisi azalır.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="295" src="http://www.fenokulu.net/yay7788.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="535" /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
k → Esnek cismin (yayın) yapıldığı maddeye bağlı olan esneklik katsayısı (yay<br />
sabiti)<br />
x → Esnek cisimdeki (yaydaki) gerilme veya sıkışma miktarı<br />
<br />
• k yay sabiti ile yayın esnekliği ve hassaslığı doğru orantılıdır.<br />
• Yaydaki uzama veya sıkışma miktarı, yaya uygulanan germe veya çekme kuvveti ile doğru orantılıdır.<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">f) Esneklik Potansiyel Enerjisi Değişimi :</span><br />
Bir cismin sahip olduğu esneklik potansiyel enerjisi, esnek cismin (yayın) sahip olduğu esneklik katsayısına (yay sabitine) ve esnek cisimdeki sıkışma veya gerilme miktarına bağlı olup bunlarla doğru orantılıdır. Esnek cisimdeki sıkışma veya gerilme miktarı değişirse cismin sahip olduğu esneklik potansiyel enerjisi de değişir.<br />
Bir cismin potansiyel enerjisindeki değişme bulunurken, büyük enerjiden küçük enerji çıkartılır. Potansiyel enerji değişimi ∆Ep ile gösterilir.<br />
<br />
• Ep1 → İlk Potansiyel Enerji<br />
• Ep2 → Son Potansiyel Enerji<br />
• ∆Ep → Potansiyel Enerji Değişimi<br />
<br />
<br />
∆Ep = Ep1 – Ep2<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">g) Kinetik Enerji, Esneklik Potansiyel Enerjisi Dönüşümü :</span><br />
<br />
(Enerjinin Korunumu = Dönüşümü)<br />
Enerji yoktan var edilemez, var olan enerji de yok edilemez. Enerji sadece bir türden diğerine dönüşür. Fakat bir cismin sahip olduğu toplam enerji hiçbir zaman değişmez. Buna enerjinin korunumu denir.<br />
Enerjinin korunumuna göre;<br />
• Bir cismin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamı sabittir.<br />
• Bir yay gerildiğinde veya sıkıştırıldığında yaya potansiyel enerji kazandırılır. Yay serbest bırakıldığında yayın sahip olduğu potansiyel enerji, kinetik enerjiye dönüşür ve bu kinetik enerji sayesinde yayın ucuna takılan cisim hareket eder.<br />
• Bir cismin potansiyel enerjisi en büyükken (max), kinetik enerjisi sıfırdır. Yay gerildiğinde veya sıkıştırıldığında en büyük potansiyel enerjiye sahiptir.<br />
• Bir cismin kinetik enerjisi en büyükken (max), potansiyel enerjisi sıfırdır. Bir cismin kinetik enerjisi, yay denge durumundan geçerken en büyük (max) olur.<br />
• Bir cismin kinetik enerjisi artarken potansiyel enerjisi azalır.<br />
• Bir cismin kinetik enerjisi azalırken potansiyel enerjisi artar.<br />
<br />
<br />
7. Etkinlik : Esneklik Potansiyel Enerjisi Nelere Bağlıdır? (Ders Kitabı – 80)<br />
Amaç : Esneklik potansiyel enerjisinin yayın esneklik özelliğine ve yayın sıkışma veya<br />
gerilme miktarına bağlı olduğunun keşfedilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Kağıt parçası katlanarak kalınlaştırılır.<br />
• İnce paket lastiği işaret ve başparmaklar ile gerilir.<br />
• Kağıt parçası lastiğe tutturularak lastik 10 cm kadar gerilir ve serbest bırakılır.<br />
• Kağıt parçasının düştüğü yer gözlenir.<br />
• Kağıt parçası lastiğe tutturularak lastik 15 cm kadar gerilir ve serbest bırakılır.<br />
• Kağıt parçasının düştüğü yer gözlenir.<br />
• Aynı işlemler kalın paket lastiği için tekrarlanır.<br />
• Sonuca Varalım Kısmında;<br />
– Lastik gerilince potansiyel enerjisi artar ve bu enerji kinetik enerjiye dönüşür.<br />
– Kağıt parçası, ince lastikte daha fazla uzağa fırladı.<br />
<br />
15. Etkinlik : Tramplenden Atlama (Çalışma Kitabı – 50)<br />
Amaç : Esneklik potansiyel enerjisi, çekim potansiyel enerjisi ve kinetik enerji<br />
dönüşümlerinin fark edilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Verilen resme göre sorular cevaplandırılır.<br />
• 1. soruda; 3. konumdaki potansiyel enerji daha büyüktür.<br />
• 2. soruda; 5. konumdaki kinetik enerji daha büyüktür.<br />
• 3. soruda; 4. konumda iken potansiyel enerji azalır, kinetik enerji artar.<br />
• 4. soruda; 1. konumda tramplenin esneklik potansiyel enerjisi vardır.<br />
<br />
16. Etkinlik : Kahraman Fare (Çalışma Kitabı – 51)<br />
Amaç : Esneklik potansiyel enerjisi ve kinetik enerji dönüşümlerinin fark edilmesinin<br />
sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Verilen resme esneklik potansiyel enerjisi ile kinetik enerji<br />
dönüşümünün karikatürize edilmesi için çizim yaptırılır.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
17. Etkinlik : Enerji Dönüşümü (Çalışma Kitabı – 51)<br />
Amaç : Hidroelektrik santralinde meydana gelen enerji dönüşümlerinin fark<br />
edilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Suyun hareket enerjisinden elektrik enerjisinin üretilmesi açıklanır.<br />
• Nehirlerin üzerine kurulan barajlar akarsuları tutar ve suya potansiyel enerji kazandırılır.<br />
• Potansiyel enerji kazandırılan su yüksekten bırakılır ve suyun potansiyel enerjisi hareket enerjisine dönüşür.<br />
• Akan su, kinetik enerjisi sayesinde jeneratörlerin pervanelerine çarparak onları dönderir ve jeneratörlerin pervaneleri kinetik enerji kazanır.<br />
• Jeneratörler, kinetik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür.<br />
<br />
Kendimizi Değerlendirelim : (Ders Kitabı – 81)<br />
<br />
1- Otomobilin kütlesi daha büyük olduğu için kinetik enerjisi de daha büyüktür.<br />
<br />
2- Topun yükseklikten dolayı çekim potansiyel enerjisi vardır ve bu enerji kinetik enerjiye dönüşür. Kinetik enerjisi sayesinde top, yayı sıkıştırır ve yaya esneklik potansiyel enerjisi kazandırır.<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">Hazırlayan:</span>KAYSERİ MİTHATPAŞA İLKÖĞRETİM OKULU FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ MURAT ÜSTÜNDAĞ<br />
<br />
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=36&KonuID=156">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=36&KonuID=156</a>)</td></tr>
</tbody></table>Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-51630236287857034122012-04-09T01:25:00.000-07:002012-04-09T14:56:38.275-07:00Sarmal Yayları Tanıyalım<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
Konuların bilgilendirme sırası olarak öncelikle konu anlatımına yer verdim daha sonra formüller ve sorular var. Kendi depomdaki görüntülü deneylerden ve konu anlatımlarından da zamanla aralara videolar koymuş olacağım. Konuyu genel olarak ele alan bir video konu anlatımıyla başlayalım:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dyMI311SuYJMUCUE8cJ_yYNUl8Y_78SnAdHbjEua8MSztMftn-e-QHgSNCKecJ1EgSJzh-cZOFYL41Ce8XqpA' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<br />
Kuvvet ve Hareket ünitesini başlıca şu başlıklar altında toplayabiliriz:<br />
<br />
<ul>
<li>Sarmal Yayları Tanıyalım</li>
<li>İş ve Enerji</li>
<li>Enerji Türleri ve Dönüşümleri</li>
<li>Hayatımızı Kolaylaştıran Buluşlar: Basit Makineler</li>
<li>Enerji ve Sürtünme Kuvveti (<a href="http://fenokulu.net/">fenokulu.net</a>)</li>
</ul>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj9WEnYOs_6r6s2OTTr5_dY9edvLFKMx_XkLELDL4RiEi9iG1jIIQWeOkrtNt7413h1a5MQidikBaUO69lGjlFOmODHF-P07cXbf2pLZF61LIgwTlupQlqRmWZ1L0Vg8XQrkCmjPdnsDnI/s1600/0066.gif" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj9WEnYOs_6r6s2OTTr5_dY9edvLFKMx_XkLELDL4RiEi9iG1jIIQWeOkrtNt7413h1a5MQidikBaUO69lGjlFOmODHF-P07cXbf2pLZF61LIgwTlupQlqRmWZ1L0Vg8XQrkCmjPdnsDnI/s200/0066.gif" width="150" /></a></div>
<br />
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="border-collapse: collapse; width: 100%;"><tbody>
<tr><td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt;"><div class="MsoNormal">
</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong><br /></strong></span></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong>Burada videolu konu anlatımı mevcut:</strong></span><br />
<span style="color: red;"><strong><br /></strong></span></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=273">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=273</a>)</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
</div>
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="border-collapse: collapse; font-family: 'Times New Roman'; width: 773px;"><tbody>
<tr><td style="padding-bottom: 0.75pt; padding-left: 0.75pt; padding-right: 0.75pt; padding-top: 0.75pt;"><div class="MsoNormal">
<b><br /></b></div>
</td></tr>
<tr><td style="padding-bottom: 0.75pt; padding-left: 0.75pt; padding-right: 0.75pt; padding-top: 0.75pt;"><div class="MsoNormal">
</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong>Yayları Tanıyalım(Konu Anlatımı)</strong></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
Kuvvet uygulandığında bazı cisimlerin şekillerinde değişiklikler olduğunu, uygulanan kuvvet ortadan kalktığında ise bu cisimlerin ilk şekillerine döndüklerini fark ettiniz mi? Bu tür cisimlere, <span style="color: red;">esnek cisimler</span> dendiğini biliyor musunuz?<br />
Örneğin, giydiğimiz bazı tişört ve çoraplar esnektir. Onları, giyebilmek için gereriz. Çıkardığımızda ise bu giysiler, ilk şekillerine döner. Oyun hamuru ve cam macunu gibi maddeler esnek değildir. Onlara kuvvet uyguladığımızda şekillerini değiştirebiliriz. Fakat uyguladığımız kuvvet ortadan kalktığında bu maddeler eski hâllerine dönmezler.<br />
<span style="color: red;">Yay gibi cisimler esnektir</span>. Gererek ya da sıkıştırarak onların şekillerini değiştirebiliriz. Uyguladığımız kuvveti ortadan kaldırdığımızda ise yay eski hâline döner.<br />
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
<img alt="" border="0" height="100" src="http://www.fenokulu.net/yay1.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="549" /><br />
<br />
<span style="color: red;"><strong>Yayın Oluşturduğu Kuvvet</strong></span></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="411" src="http://www.fenokulu.net/yay11.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="292" /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
Bir yaya uygulanan kuvvetin büyüklüğü, yayın gerilmesini veya sıkışmasını nasıl etkiler? Yandaki şekle baktığınızda iki kat büyük kuvvetin yayın iki kat, üç kat<br />
büyük kuvvetin de yayın üç kat uzamasını sağladığını fark ettiniz mi?<br />
Bir cismi, yayın ucuna astığımızda cismin ağırlığından dolayı yay uzar. Fakat yay da asılı olduğu cisme yukarı doğru bir kuvvet uygular. Bu yüzden cisim asıldıktan sonra, yayın ucu bir müddet aşağı ve yukarı hareket eder ve bir süre sonra durur. Bu durumda cismin ağırlığı ile yayda oluşan kuvvet dengede olur. Yandaki şekilde görüldüğü gibi, cismi yaydan ayırdığımızda yayın ucu yukarı doğru hareket eder. Eğer yayın ucundan ayırdığımız cisim daha ağır olursa yay yukarı doğru daha hızlı hareket eder. Bu durum yayın, <span style="color: red;">kendisini geren cisme, eşit büyüklükte ve zıt yönde bir kuvvet uyguladığını gösterir</span>. Acaba, bir yaya çok büyük bir kuvvet uygularsak<br />
ne olur? <span style="color: red;">Yaya gereğinden fazla kuvvet uygulandığında yay, esneklik özelliğini kaybeder ve eski hâline dönemez. </span>Yapımında yay kullanılan aletler tasarlanırken yay ile<br />
bu yaya uygulanacak kuvvetin uygun özellikte olmasına dikkat edilir. <span style="color: red;">Bir cismin ağırlığını ölçmek için dinamometre (yaylı el kantarı) kullanıldığını öğrenmiştik.</span> Yandaki fotoğrafta görüldüğü gibi bir elmayı dinamometreye astığımızda elmanın ağırlığı dinamometrenin içindeki yayı uzatır. Eğer aynı dinamometreye bir paket elma asarsak yay bu kez daha fazla uzar. Çünkü bir paket elmanın ağırlığı daha fazladır. <span style="color: red;">Kuvvet biriminin Newton (Nivton) olduğunu ve “N” ile gösterildiğini biliyoruz.</span> Newton biriminin kullanılışını şu şekilde örneklendirebiliriz:</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<img alt="" border="0" height="115" src="http://www.fenokulu.net/yay111.jpg" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="496" /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
Söz gelişi 100 g’lık bir çikolatanın ağırlığı yaklaşık 1N iken 1 kg’lık şeker paketinin ağırlığı yaklaşık 10N’dur. Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi ağırlık ölçmek için kullanılan dinamometreler farklı şekillerde tasarlanır. Yaylarının inceliğinden ya da kalınlığından bu dinamometrelerin farklı ağırlıktaki cisimleri ölçmek için yapıldıklarını anlayabiliriz. Örneğin, ince yaydan yapılan bir dinamometre 0 – 1 N arasında ölçüm yaparken kalın yaydan yapılanı 0 – 10 N arasında ölçüm yapabilir. Aşağıdaki resimlerden de anlaşılacağı gibi, yaylar birçok alette kullanılır. Yayların bu aletlerde hangi amaçlarla kullanılmış olduklarını açıklayalım. Yapımında yay kullanılan aletlere çevremizden başka örnekler verelim.<br />
<br />
Fen bilimleriyle uğraşan bilim insanları için ölçme çok önemlidir. Bilim insanları yaptıkları gözlem ve araştırmalarını, uygun ölçme araçlarını kullanarak anlamlı hâle<br />
getirirler. Örneğin, bir mühendis metre ve gönye gibi araçları kullanırken bir doktor da hastasının ateşini ölçmek için termometreden yararlanır. Gözlem ve ölçümlerin sonucunda elde edilen veriler, yorumlanarak değişkenler arasındaki muhtemel ilişkiler belirlenir. Elde edilen veriler tablo, grafik, resim, çizim ve yazılı metin gibi çeşitli yöntemlerle kaydedilir. fiimdi bir lastiğe ya da yaya farklı büyüklükteki ağırlıkları asarak bir dinamometre yapmaya ne dersiniz?<br />
<br />
<br />
Lastikteki uzama miktarı uygulanan kuvvet ile doğru orantılıdır. <span style="color: red;">Yani bir lastik ya da yaya uygulanan kuvvet ne kadar artırılırsa uzama miktarı da aynı oranda artar.</span> Günlük hayatta kullandığımız el kantarı, baskül gibi tartı araçları yayların bu özelliğine göre ölçüm yapar. Ancak uygulanan kuvvetin artırılması sonucunda lastiğin kopabileceğini veya yayın esnekliğini yitirebileceğini ve uzamanın kalıcı hâle gelebileceğini dikkate almak gerekir.</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<strong><span style="color: red;">Önemli Not:</span></strong></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
*<span style="color: red;">Esneklik potansiyel enerjisi</span> sıkıştırma veya gerilme miktarına ve maddenin esneklik özelliğine bağlıdır.</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
*Her yayın esneklik potansiyel enerjisi farklıdır. Bu enerji yayın esnekliği , sertliği , yapıldığı maddenin cinsine ve yayın helozon sayısına bağlıdır.</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
*Esnekliğini kaybeden bir yay eski haline dönemez.<br />
<br />
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=152">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=152</a>)</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<span style="color: red;"><strong>YAYLARI TANIYALIM</strong></span><br />
1- Kuvvet<br />
2- Kuvvet Birimleri<br />
3- Esnek Cisim ve Esneklik<br />
4- Yaylar ve Özellikleri<br />
5- Yayların Oluşturduğu Kuvvetler<br />
6- Kuvvetin (Veya Ağırlığın) Ölçülmesi (Dinamometre ve Özellikleri)<br />
7- Ağırlık<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;"> KUVVET VE HAREKET<br /><br />A- YAYLARI TANIYALIM :</span><br />
<br />
<span style="color: red;">1- Kuvvet :</span><br />
Duran bir cismi harekete geçiren, hareket halindeki cismi durduran, cismin doğrultusunu, yönünü, şeklini ve hızını değiştirebilen her türlü etkiye<span style="color: red;"> kuvvet</span> denir. Kuvvet gözle görülemez, kuvvetin sadece etkileri gözlenip ölçülebilir. Kuvvet <span style="color: red;">dinamometre</span> ile ölçülür.<br />
Kuvvet;<br />
• Duran bir cismi harekete geçirebilir.<br />
• Hareket halindeki cismi durdurabilir.<br />
• Hareket halindeki cisimleri hızlandırabilir veya yavaşlatabilir yani hızını değiştirebilir.<br />
• Cisimlerin doğrultusunu, yönünü ve şeklini değiştirebilir.<br />
Kuvvetler, etkilerine göre farklı çeşitlerde olabilir. Kuvvetler genel olarak temas gerektiren kuvvetler (itme kuvveti, çekme kuvveti, kas kuvveti, rüzgâr kuvveti, kaldırma kuvveti, sürtünme kuvveti, buhar kuvveti) ve temas gerektirmeyen kuvvetler (magnetik alan kuvveti, yer çekimi kuvveti, elektriksel çekim kuvveti, elektriksel itme kuvveti) olarak iki grupta incelenir.<br />
Kuvvet ile gösterilir ve vektörel büyüklüktür. Kuvvet gözle görülemez, kuvvetin sadece etkileri gözlenip ölçülebilir. Kuvvet, yönlü doğru parçaları ile (ok işareti ile) gösterilir. Kuvveti göstermek için kullanılan okun yönü, kuvvetin yönünü, büyüklüğü ise kuvvetin büyüklüğünü gösterir.<br />
Kuvvetin gösterilebilmesi için 4 elemanının bilinmesi gerekir. Bunlar;<br />
1- Kuvvetin uygulama noktası,<br />
2- Kuvvetin doğrultusu,<br />
3- Kuvvetin yönü,<br />
4- Kuvvetin büyüklüğü (şiddeti) dür.</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
Uygulama Noktası Yönü</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<img align="left" alt="" border="0" height="71" src="http://www.fenokulu.net/image006123.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="326" /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
Doğrultusu (d)</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
<br />
A Büyüklüğü B<br />
(Şiddeti)<br />
<br />
</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
<span style="color: red;">Kuvvetin Elemanları :</span><br />
1- Uygulama Noktası : Kuvvetin cisme etki ettiği noktadır.<br />
A Noktası<br />
2- Yönü : Kuvvetin cismi hareket ettirdiği yöndür.<br />
A’ dan B’ ye doğru.<br />
3- Büyüklüğü (Şiddeti) : Kuvvetin cisme etki edebilme gücüdür.<br />
doğru parçasının uzunluğu.<br />
4- Doğrultusu : Kuvvetin etkisini gösterebildiği doğrultudur.<br />
AB doğrultusu.<br />
<br />
<span style="color: red;">2- Kuvvet Birimleri :</span><br />
<br />
SI CGS<br />
Kuvvet → → Newton (N) → Dyn → Kilogram-Kuvvet (kg-f) → Gram-Kuvvet (gr-f)<br />
<br />
• 1N = 1.105 dyn 1dyn = 1.10-5 N<br />
• 1 kg-f = 1000 gr-f 1 gr-f = 1/1000 kg-f<br />
• 1 kg-f = 9,8 N 1 kg-f ≈ 10 N 1 N = 1/9,8 kg-f<br />
• 1 kg-f = 980000 dyn 1 kg-f ≈ 1.106 dyn 1dyn = 1/980000 kg-f<br />
• 1 N = 98 gr-f 1 N ≈ 100 gr-f<br />
<br />
<span style="color: red;">• 1 Newton : </span>100 gramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü yani ağırlığıdır.<br />
<span style="color: red;">• 1 kg-f : </span>1 kilogramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü yani ağırlığıdır.<br />
<span style="color: red;">• 1 gr-f : </span>1 gramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü yani ağırlığıdır.<br />
<br />
<span style="color: red;">1. Etkinlik :</span> Neler Öğrenmiştik? (Çalışma Kitabı – 42)<br />
Amaç : 4, 5 ve 6. sınıflarda öğrenilen konuların hatırlanmasının sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Sorular cevapları etkinlikteki boşluklara yazılır.<br />
• Öğrencilerin kitapları birbiriyle değiştirilir.<br />
• Doğru cevaplar tahtaya yazılır ve cevaplar kontrol edilir.<br />
• Doğru ve yanlış cevaplar ile ilgili bilgi ve fikirler kontrol edilir ve böylece ön bilgilerdeki eksiklikler giderilir.<br />
<br />
<span style="color: red;">2. Etkinlik : </span>Nereden, Nereye, Nasıl Geldim? (Çalışma Kitabı – 42–11)<br />
Amaç : Öğrencilerin ünitenin başındaki ve sonundaki durumlarını karşılaştırarak<br />
kendilerini değerlendirmelerini sağlamak. Ayrıca ünite ile ilgili ön bilgilerini hatırlayarak bu ünitede ne öğrenmek istediklerini ve öğrenmek istediklerine nasıl ulaşacaklarını belirlemek.<br />
Yapılacaklar : • Çalışma kitabının 11. sayfasındaki 2. etkinlikteki tablo kullanılır.<br />
• Çizelgenin 1. bölümündeki sorular üniteye başlamadan cevaplandırılır.<br />
• Ünitenin işlenişi sırasında neyi, ne kadar öğrendiklerinin farkına varmaları için 2. bölümdeki sorular cevaplandırılır.<br />
<br />
<span style="color: red;">1.Alternatif Etkinlik : </span>Hangisi Daha Ağır? (Öğretmen Kitabı – 67)<br />
Amaç : Verilen malzemelerle bir cimin ağırlığının ölçülüp ölçülemeyeceğine<br />
karar verilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • İki sepet, bir tahta metre, yay ve ip kullanılarak taşların hangisinin<br />
ağırlığının fazla olduğu bulunmaya çalışılır.<br />
• Yayın ucuna bağlanan cismin yayı uzatması ve ağırlık arttığında yayın daha fazla uzayacağı bilgisinden yola çıkılarak taşların ağırlıkları ölçülebilir.<br />
• Malzemeler kullanılarak eşit kollu terazi de yapılabilir fakat yaptırılmamalıdır.<br />
<br />
<span style="color: red;">3- Esnek Cisim ve Esneklik : </span><br />
Bir cisme kuvvet uygulandığında cisim şekil değiştiriyorsa, kuvvetin etkisi ortadan kalkınca cisim tekrar eski haline geri dönebiliyorsa böyle cisimlere esnek cisim, bu olaya da esneklik denir.<br />
Lastik, çelik şerit, yay, lastik top, çorap, tişört esnek cisimlerdir. Oyun hamuru, cam macunu, sıvılar esnek olmayan cisimlerdir.<br />
Esnek cisimlerin esneklik özelliğini gösterebildiği sınıra esneklik sınırı denir. Esnek cisimlere esneklik sınırını aşacak şekilde kuvvet uygulanırsa esnek cisimlerin esneklik özelliği bozulur ve eski hallerine geri dönemezler.<br />
<br />
<span style="color: red;">4- Yaylar ve Özellikleri :</span><br />
Yaylar esnek cisimlerdir. Yayların şeklinin değiştirilmesi yani gerilmesi veya sıkıştırılması için kuvvet uygulanması gerekir. Yayların şeklinin değiştirilmesi için uygulanan kuvvetler germe ve sıkıştırma kuvvetleridir. Yaylara uygulanan kuvvetler ortadan kalktığında yaylar eski haline yani denge durumuna geri dönerler.<br />
Günlük hayatta kullanılan yayların esneklik özelliği farklıdır. Farklı kalınlıkta ve uzunluktaki yaylar farklı esneklik özelliğine sahiptir. (Amortisörlerdeki yaylar kalın ve sert, kalemdeki yay ince ve yumuşaktır).<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="291" src="http://www.fenokulu.net/yay233.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="511" /><br />
<br />
<br />
<br />
F → Yaya uygulanan germe veya sıkıştırma kuvveti<br />
k → Yayın yapıldığı maddeye bağlı olan yay sabiti<br />
x → Yaydaki gerilme (uzama) veya sıkışma miktarı<br />
<br />
• k yay sabiti ile yayın esnekliği ve hassaslığı doğru orantılıdır.<br />
• Yaydaki gerilme (uzama) veya sıkışma miktarı, yaya uygulanan germe veya çekme kuvveti ile doğru orantılıdır.<br />
</div>
<table border="0" style="border-collapse: collapse; font-family: Verdana, Helvetica;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="214"><span style="color: red;">Sembol</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="106"><span style="color: red;">Birim (SI)</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><span style="color: red;"> Birim (CGS)</span></td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="214">Kuvvet F</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="106">Newton (N)</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">Dyn</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="214">Yay Sabiti k</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="106">N/m</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">dyn/cm</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="214">Gerilme veya Sıkışma Miktarı x</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="106">m</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">cm</td></tr>
</tbody></table>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">F = k . x</span><br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">5- Yayların Oluşturduğu Kuvvetler :</span><br />
Bir yaya germe veya sıkıştırma kuvveti uygulandığında etki – tepki prensibine göre yayda uygulanan kuvvete zıt yönde ve eşit büyüklükte itme ve çekme kuvveti uygular.<br />
Yayları sıkıştırmak veya germek için uygulanan kuvvet arttırıldığında yayda oluşan itme veya çekme kuvveti ile yayların sıkışma veya gerilme miktarları da artar. Bu nedenle yayları sıkıştırmak veya germek için uygulanan kuvvet ile sıkışma veya gerilme miktarı doğru orantılıdır.<br />
(Yayın sıkıştırılması veya gerilmesi için uygulanan kuvvetler ortadan kalktığında yayların eski hallerine dönme hızları artar).<br />
<br />
<span style="color: red;">a) Germe ve İtme Kuvveti :</span><br />
Yayları germek için kuvvet uygulandığında etki – tepki prensibine göre gerilen yay esneklik özelliğinden dolayı eski haline geri dönebilmek için itme kuvveti uygular. Yayları germek için uygulanan kuvvet arttırıldığında yayda oluşan itme kuvveti de artar.<br />
<br />
1. Durumda:<br />
• G ağırlığındaki cisim yayın ucuna asıldığında yay x kadar uzar ve çekme kuvveti (geri çağırıcı kuvvet) F olur.<br />
<br />
2. Durumda:<br />
• 2G ağırlığındaki cisim yayın ucuna asıldığında yay 2x kadar uzar ve çekme kuvveti (geri çağırıcı kuvvet) 2F olur.<br />
<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="404" src="http://www.fenokulu.net/yaygerilme.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="709" /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">b) Sıkıştırma ve Çekme Kuvveti :</span><br />
Yayları sıkıştırmak için kuvvet uygulandığında etki – tepki prensibine göre sıkışan yay esneklik özelliğinden dolayı eski haline geri dönebilmek için çekme kuvveti uygular. Yayları sıkıştırmak için uygulanan kuvvet arttırıldığında yayda oluşan çekme kuvveti de artar.<br />
<br />
1. Durumda:<br />
• Yaya F kadar sıkıştırma kuvveti uygulandığında x kadar sıkışır ve itme kuvveti F ı olur.<br />
<br />
2. Durumda:<br />
• Yaya 2F kadar sıkıştırma kuvveti uygulandığında 2x kadar sıkışır ve itme kuvveti 2Fı olur.<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="327" src="http://www.fenokulu.net/yaygerilmes.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="771" /><br />
<br />
<span style="color: red;">3. Etkinlik : </span>Aile Eğlence Parkında (Çalışma Kitabı – 43)<br />
Amaç : Ders kitabının 68. sayfasındaki konu girişindeki metinden ve fotoğraftan<br />
faydalanılarak bilimsel bir hikaye yazılmasının sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Verilen resim ve etkinlikte istenen konu ile ilgili olarak bilimsel bir<br />
hikaye yazılması sağlanır.<br />
<br />
<span style="color: red;">1. Etkinlik : </span>Yaylarla Oynayalım (Ders Kitabı – 69)<br />
Amaç : Yayların sıkışma ve gerilme durumlarına ait gözlemler yapılabilmesinin<br />
sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Bir dizi sarmal yaya dağıtılır. Yaylar, gerilme, sıkışma ve bükülme<br />
özelliği göstermelidir.<br />
• Yaylara itme ve çekme kuvveti uygulanır.<br />
• Hangi yaya itme, hangi yaya çekme kuvveti uygulandığı gözlenir.<br />
• Kuvvet uygulanan yayların özellikleri, kalınlık–incelik ve sarım sıklığı bakımından incelenir.<br />
• Yayların sıkışma ve gerilme durumuna ait gözlemler sınıfla paylaşılır.<br />
• Sonuca Varalım Kısmında;<br />
– Yayları germek için dışarı doğru, yayları sıkıştırmak için içeri doğru kuvvet uygulanır.<br />
– Yaylar eski hallerine geri dönerler.<br />
– Kuvvet uygulanan yaylar, kuvvetin etkisine zıt yönde tepki verir<br />
<br />
<span style="color: red;">4. Etkinlik : </span>Esnek Cisimler (Çalışma Kitabı – 43)<br />
Amaç : Yaylarla oynayalım etkinliğinde öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesinin<br />
sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Yayı sıkıştıran ve geren kuvvete, yayın eşit büyüklükte ve zıt yönde<br />
kuvvet uygulandığı gözlenir ve kuvvetler şekil üzerinde gösterilir.<br />
<br />
<span style="color: red;">2. Etkinlik : </span>Yay Yapalım (Ders Kitabı – 70)<br />
Amaç : Farklı cins ve kalınlıktaki tellerin kullanılarak kendi yaylarını yapmalarını ve<br />
bunlara küçük kuvvetler uygulayarak esneklik özelliklerini fark etmelerini sağlamak.<br />
Yapılacaklar : • 40 cm uzunluğunda farklı kalınlıkta demir, bakır ve nikel–krom tel<br />
kullanılır.<br />
• Teller, 30–40 cm uzunluğundaki silindir şekilli çubuğa aynı sıklıkta sarılır.<br />
• Hem kalın hem de ince demir ve bakır tellerden yapılan yaylara parmaklarla farklı büyüklükte kuvvetler uygulanır ve bu yayların özellikleri gözlenir.<br />
• Yapılan yaylara büyük kuvvetler uygulanarak esneklik özelliğini kaybetmesi gözlenir.<br />
• Sonuca Varalım Kısmında;<br />
– Tellerin kalınlığı arttıkça esnekliği azalır. Yani daha büyük kuvvetle şekil değiştirir. Cinsi değişince de esnekliği değişir.<br />
– Yayların esnekliği bozulur ve eski hallerine geri dönemezler.<br />
<br />
<span style="color: red;">5. Etkinlik : </span>Ağırlık – Uzama Grafiğini Çiziyorum (Çalışma Kitabı – 44)<br />
Amaç : Yaya uygulanan kuvvetin artması ile birlikte yayın da aynı oranda uzadığının<br />
keşfedilmesinin sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Her 1 N’luk kuvvetle 1 cm uzayan yay için ağırlık (kuvvet) – uzama<br />
miktarı arasındaki grafik çizilir ve ağırlıkla uzama miktarının doğru orantılı olduğu gözlenir.<br />
<br />
<br />
<strong><span style="color: red;">6- Kuvvetin ( veya Ağırlığın) Ölçülmesi (Dinamometre ve Özellikleri) :</span></strong><br />
Dünya’nın, üzerinde bulunan cisimlere uyguladığı kütle çekim kuvvetine yer çekimi kuvveti denir. Dünya’nın, üzerinde bulunan bir cisme uyguladığı yer çekimi kuvvetinin büyüklüğüne ağırlık denir. Ağırlık ile gösterilir. Ağırlıkta bir kuvvettir.<br />
Kuvveti (ağırlığı) ölçmek için kullanılan araçlara dinamometre (yaylı el kantarı) denir. Dinamometreler cisimlerin esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılmıştır.<br />
Dinamometreler, kuvvetin esnek cisimler üzerindeki şekil değiştirme etkisi kullanılarak yapılmıştır. Dinamometredeki esnek cismin (yayın) uygulanan kuvvet sayesinde uzaması (şekil değiştirmesi) ile kuvvet ölçülebilir. Esnek cisim ne kadar fazla şekil değiştiriyorsa (yay ne kadar uzuyorsa) cisme uygulanan kuvvette o kadar büyük olur.<br />
Dinamometrelerin ölçebileceği kuvvetlerin büyüklükleri farklı olabilir. Her dinamometre ancak belirli büyüklükteki kuvvetleri ölçebilir. Dinamometrenin ölçebileceğinden daha büyük kuvvet ölçülürse dinamometredeki yayın esnekliği kaybolur ve dinamometre bozulur.<br />
Dinamometrelerde kullanılan yayın inceliği veya kalınlığı (yay sabiti), dinamometrenin ölçebileceği ağırlık miktarını değiştirir. Bu nedenle dinamometre hangi amaçla kullanılacaksa, o amaca uygun şekilde tasarlanır ve dinamometrede de o amaca uyun kalınlıkta ve sertlikte yay kullanılır.<br />
• Kütlesi büyük olan cisimlerin ağırlıklarını ölçmek için yapılan dinamometrelerde kalın ve sert (yay sabiti büyük olan) yaylar kullanılır.<br />
• Kütlesi küçük olan cisimlerin ağırlıklarını ölçmek için yapılan dinamometrelerde ince ve yumuşak (yay sabiti küçük olan) yaylar kullanılır. Bu dinamometreler daha hassas ölçüm yapabilir.<br />
Dinamometreler cisimlerin ağırlığını ölçer. Fakat günlük hayatta kullanılan dinamometreler, kütle ölçmek için derecelendirilmişlerdir. (Dinamometre ağırlıkla birlikte yaklaşık olarak bir cismin kütlesini de ölçer).<br />
<br />
<span style="color: red;">6. Etkinlik :</span> Esnekliği Keşfediyorum (Çalışma Kitabı – 44)<br />
Amaç : Etkinlikte verilen fotoğraflardaki yayların hangi amaçla kullanıldığının<br />
belirlenmesini sağlamak.<br />
Yapılacaklar : • Verilen fotoğraflardaki yayların ve esnek cisimlerin hangi amaçla<br />
kullanıldığı fotoğrafların altlarına yazılır.<br />
<span style="color: red;">3. Etkinlik :</span> Bir Dinamometre Tasarlayalım (Ders Kitabı – 72)<br />
Amaç : Paket lastiği ve ince bir yay kullanılarak dinamometre yapılmasının<br />
sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Lastik veya yay duvara sabitlenir.<br />
• Dinamometre ölçeği olarak kullanılacak kağıt şerit dinamometrenin yanına asılır.<br />
• Birim kütleler asılarak dinamometrenin bölmeleri oluşturulur.<br />
• Asılan ağırlığın arttıkça dinamometredeki yaydaki uzama miktarının arttığı gözlenir.<br />
• Dinamometreye farklı cisimler asılarak ağırlık–uzama grafiği çizilir.<br />
• Sonuca Varalım Kısmında;<br />
– Ağırlık ve uzama miktarı doğru orantılıdır.<br />
– 0,25 kg.<br />
<br />
<span style="color: red;">7. Etkinlik : </span>Dinamometreme Hangi Yayı Seçmeliyim? (Çalışma Kitabı – 45)<br />
Amaç : Kuvvet–uzama grafiğini okuma ve yorumlama becerisinin kazandırılmasının<br />
sağlanması.<br />
Yapılacaklar : • Grafiğe göre sorular cevaplandırılır.<br />
• a’da; 1 numaralı yay daha kolay uzar.<br />
• b’de; 1 numaralı yaydaki ölçüm sonuçlarında sapmalar olduğu için onu kontrol etmelidir.<br />
• c’de; Ağırlıkla uzama doğru orantılı olduğu için.<br />
• d’de; 1. yay 40 mm, 2. yay 20 mm uzar.<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">7- Ağırlık :</span><br />
Bir cisme etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğüne <span style="color: red;">ağırlık</span> denir. Ağırlık ile gösterilir ve vektörel büyüklüktür. Ağırlık daima yerin merkezine (aşağı) doğru gösterilir. Ağırlık ayırt edici özellik değildir.<br />
Bir cismin ağırlığı cismin bulunduğu yere göre değişir. Cisim yerin merkezine yaklaştıkça (g arttığı içi) ağırlık artar, cisim yerin merkezinden uzaklaştıkça (g azaldığı için) ağırlık azalır. Dünya, kutuplardan basık olduğu için Dünya’nın kutuplardaki yarıçapı, ekvatordaki yarıçapından küçüktür. Bu nedenle bir cismin kutuplardaki ağırlığı, ekvatordaki ağırlığından daha büyük olur. (Yerin merkezine daha fazla yaklaşıldığı için). Bir cismin Dünya’daki ağırlığı, Ay’daki ağırlığının yaklaşık 6 katıdır.<br />
Bir cismin ağırlığının değişmesini yer çekim ivmesi sağlar. Bir cisme etki eden yer çekimi kuvvetinin ölçüsüne yer çekim ivmesi denir. Yer çekim ivmesi ile gösterilir ve yer çekim ivmesi vektörel büyüklüktür. Yer çekim ivmesi yerin merkezine yaklaşıldıkça artar, yerin merkezinden uzaklaşıldıkça da azalır.<br />
Ağırlık <span style="color: red;">dinamometre</span> veya <span style="color: red;">yaylı el kantarı</span> ile ölçülür.<br />
<br />
<span style="color: red;">Ağırlık = Kütle . Yer Çekim İvmesi</span><br />
<br />
</div>
<table border="0" style="border-collapse: collapse; font-family: Verdana, Helvetica;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="192"><span style="color: red;">Sembol</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="129"><span style="color: red;">Birim(SI)</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><span style="color: red;"> Birim (CGS)</span></td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="192"><span style="color: blue;">Kütle → m</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="129">kg</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">gr</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="192"><span style="color: blue;">Yer Çekim İvmesi → g</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="129">N/kg (m/sn2)</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">dyn/gr (cm/sn2)</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="192"><span style="color: blue;">Ağırlık →G</span></td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;" width="129">N</td><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">dyn</td></tr>
</tbody></table>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
<br />
<span style="color: red;">G= m . g</span><br />
<br />
• Yer çekim ivmesinin değeri; = 9,8 N/kg = 980 dyn/gr alınır.<br />
<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">ÖRNEKLER :</span><br />
<br />
1- Şekildeki özdeş dinamometreler dengededir. Buna göre G ağırlığı kaç N’dur?<br />
<img alt="" border="0" height="205" src="http://www.fenokulu.net/kantar12.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="194" /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
• 1. dinamometrede 3 bölme 15 N’ a karşılık geliyor. Bu nedenle her bölme 5 N’ a karşılık gelir.<br />
• 2. dinamometrede G ağırlığı 4 bölmeye karşılık geldiği için;<br />
<br />
G = 5 . 4 = 20 N<br />
<br />
<br />
2- Şekildeki dinamometrelerin içindeki çubuklar 10 eşit parçaya ayrılarak bölmelendirilmiştir. A’ daki dinamometre en fazla 100 N’ luk, B ‘deki dinamometre en fazla 150 N’ luk, C’ deki dinamometre en fazla 200 N’ luk kuvveti ölçebiliyor. Buna göre;</div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
<img alt="" border="0" height="64" src="http://www.fenokulu.net/kntaree.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="624" /></div>
<div style="font-family: Verdana, Helvetica; font-size: 10px;">
<br />
a) Dinamometrelerin cisimlere uyguladığı kuvvetleri bulun.<br />
b) 10 N’ luk kuvveti ölçmek için hangi dinamometre daha uygundur?<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
a) A Dinamometresi : 10 bölme 100 N ise her bölme 10 N’ a karşılık gelir.<br />
Cisme uygulanan kuvvet = 4 . 10 = 40 N<br />
<br />
B Dinamometresi : 10 bölme 150 N ise her bölme 15 N’ a karşılık gelir.<br />
Cisme uygulanan kuvvet = 3 . 15 = 45 N<br />
<br />
C Dinamometresi : 10 bölme 200 N ise her bölme 20 N’ a karşılık gelir.<br />
Cisme uygulanan kuvvet = 2 . 20 = 40 N<br />
<br />
b) 10 N’ luk kuvveti ölçmek için A dinamometresi daha uygundur. Çünkü diğer dinamometrelerin her bölmesi 10 N’ dan daha büyük değer ölçer.<br />
<br />
3- Bir yay 10 N’luk kuvvet uygulandığında yay 5 cm uzuyorsa yayın yay sabiti nedir?<br />
<br />
F = 10 N<br />
x = 5 cm<br />
k = ? N/cm<br />
<br />
• F = k . x ---> 10 = k . 5 ---> k = 2 N/cm<br />
<br />
4- Yay sabiti 5 N/mm olan bir yayın 1 cm uzaması için yaya kaç N’luk kuvvet uygulanması gerekir?<br />
<br />
x = 1 cm = 10 mm<br />
k = 5 N/mm<br />
F = 10 N<br />
<br />
• F = k . x F = 5 . 10 ---> F = 50 N<br />
<br />
<br />
<br />
5- Kütlesi 2 kg olan cismin ağırlığı Kaç N’ dur? (g = 10 N/kg)<br />
<br />
m = 2 kg • G = m . g = 2 . 10 ---> G = 20 N<br />
g = 10 N/kg<br />
G = ? N<br />
<br />
6- Kütlesi 700 gr olan cismin ağırlığı kaç N ve Kaç dyn’ dir? (g = 10 N/kg)<br />
<br />
m = 700 gr = 0,7 kg • G = m . g = 0,7 . 10 ---> G = 7 N<br />
g = 10 N/kg<br />
G = ? N • G = 7 N = 7.105 dyn<br />
<br />
7- Kütlesi 25 gr olan cismin ağırlığı kaç dyn ve kaç N’ dur? (g = 1000 dyn/gr)<br />
<br />
m = 25 gr • G = m . g = 25 . 1000 G = 25000 dyn<br />
g = 1000 dyn/gr<br />
G = ? N • G = 25000 dyn = 25000 . 10–5 N = 0,25 N<br />
<br />
8- Şekildeki grafikte yayların ucuna asılan ağırlıklar ile yaylardaki uzama miktarları arasındaki ilişki gösterilmiştir. Buna göre;<br />
<br />
a) Hangi yay daha hassas ölçüm yapar?<br />
b) 1. yaya 40 N’luk kuvvet uygulanırsa yaydaki uzama miktarı kaç cm olur?<br />
c) 2. yaya 40 N’luk kuvvet uygulanırsa yaydaki uzama miktarı kaç cm olur?<br />
<br />
<br />
<img alt="" border="0" height="217" src="http://www.fenokulu.net/agirlikuzamamik.gif" style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px;" width="382" /><br />
<br />
<br />
<br />
a) Yay sabiti küçük olan yay daha hassastır.<br />
1. Yay için; F = k1 . x ---> 16 = k1 . 4 ---> k1 = 4<br />
1. Yay için; F = k2 . x ---> 8 = k2 . 8 ---> k2 = 1<br />
k2 < k1 olduğu için 2. yay daha hassastır.<br />
<br />
b) F = k1 . x ---> 40 = 4 . x ---> x = 10 cm<br />
<br />
c) F = k2 . x 40 = 1 . x x = 40 cm<br />
<br />
9- 20 N kaç dyn, kaç gr-f ve kaç kg-f tir?<br />
<br />
• 1 N = 1.105 dyn ise ; 20 N = 20 . 105 = 2.106 dyn<br />
• 1 N = kg-f ise ; 20 N = kg-f<br />
• 1 kg-f = 1000 gr-f ise ; kg-f = gr-f<br />
<br />
<br />
<span style="color: red;">Hazırlayan:</span>KAYSERİ MİTHATPAŞA İLKÖĞRETİM OKULU FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ MURAT ÜSTÜNDAĞ<br />
<br />
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=153">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=153</a>)</div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<b><br /></b></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaLzxjUUrBZeu1aYvfHVu8gbKKCavs-kHSoKJvvr_M3P55btj4cI_ra0pvdbVPZufFzfE7aWcOU0ASKBnb1aYsmXk3Rj3NybBnMwQRWArEMUsadhupSu9ZV68Qdc9u9O9nXQKkpC9LYDU/s1600/Ads%C4%B1z.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaLzxjUUrBZeu1aYvfHVu8gbKKCavs-kHSoKJvvr_M3P55btj4cI_ra0pvdbVPZufFzfE7aWcOU0ASKBnb1aYsmXk3Rj3NybBnMwQRWArEMUsadhupSu9ZV68Qdc9u9O9nXQKkpC9LYDU/s1600/Ads%C4%B1z.png" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<o:p>(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=697">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=697</a>)</o:p><br />
<br />
<o:p><br /></o:p><br />
<o:p><span style="color: red; font-size: large;">Burada güzel bir uygulamalı deneyi var:</span></o:p><br />
<o:p><span style="color: red; font-size: large;"><br /></span></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<o:p><a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=1105">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=35&DeneyNo=1105</a>
</o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table border="0" id="table1" style="border-collapse: collapse; font-family: Verdana, Helvetica;"><tbody>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;"><div align="center">
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span><br />
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;">Soru ve Cevaplar İle Yayları Tanıyalım</span><br />
<span class="konubaslik" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: initial; background-image: none; background-origin: initial; color: #69a0fb; font-size: 18px; font-weight: bold;"><br /></span></div>
</td></tr>
<tr><td style="border-bottom-width: 0px; border-color: initial; border-image: initial; border-left-width: 0px; border-right-width: 0px; border-style: initial; border-top-width: 0px; font-size: 10px;">1.Esnek madde nedir?<br />
Üzerine uygulanan kuvvet ortadan kaldırıldığında tekrar eski haline dönen maddelere esnek madde denir. Örneğin yay,lastik top v.b<br />
<br />
2.Yaylar hakkında bilgi verin.<br />
Yay esnek bir maddedir. Gererek ya da sıkıştırarak şekillerini değiştirebiliriz. Bu etkileri üzerlerine kuvvet uygulayarak yaparız.<br />
<br />
3.Bir yaya belli bir ağırlığa sahip bir cisim asıldığında ne olur?<br />
Tabi ki yay cismin ağırlık kuvvetinin etkisiyle aşağıya doğru uzar. Yaydaki uzama miktarı yaya asılan ağırlıkla doğru orantılıdır. Ağırlık kuvveti arttıkça yayın uzama miktarı da artar.<br />
<br />
4.Bir cismin ağırlığı ne ile ölçülür?<br />
Yayların esneklik özelliğinden yararlanılarak yapılmış dinamometreler sayesinde ağırlık ölçülür. Dinamometrenin diğer adı yaylı kantardır.<br />
<br />
5.Bir yay esneklik özelliğini kaybedebilir mi?<br />
Evet. Yaya gereğinden fazla kuvvet uygulanırsa yay esnekliği kaybeder ve eski haline dönemez.<br />
<br />
6.kuvvetin birimi nedir?<br />
Newton(nıvtın) dur.<br />
<br />
7.Ağırlığın birimi nedir?<br />
Ağırlıkta bir kuvvet olduğundan,ağırlığın birimi de newtondur.<br />
<br />
8.Kütlesi 1000 gr olan bir cismin ağırlığı kaç newtondur?<br />
10 N dur.<br />
<br />
9.Günlük hayattaki iş kavramıyla fen bilimlerindeki iş kavramı aynı şey midir?<br />
Hayır.<br />
<br />
10.Fen bilimleri anlamında iş tanımı nedir?<br />
Bir kuvvet,bir cismi uygulandığı yönde hareket ettirebiliyorsa iş yapılmış demektir. Örneğin sıramıza bir kuvvet uygulayıp onu sürükleyebilir bu sayede iş yapmış oluruz.<br />
<br />
11.İşin formülü nedir?<br />
İş=cisme uygulanan kuvvet.kuvvet doğrultusunda alınan yol<br />
<br />
12.İşin birimi nedir?<br />
Kuvvet birimi Newton,yol birimi metre olarak alınırsa Newton.metre=Joule olarak bulunur.<br />
<br />
13.Enerji nedir?<br />
İş yapabilme yeteneğine enerji denir.<br />
<br />
14.Kinetik enerji nedir?<br />
Hareket enerjisi de denilebilir. Bir cismin kinetik enerjisinin olup olmadığını anlamak çok kolaydır. Eğer cisim hareket ediyorsa o cismin kinetik enerjisi vardır demektir. Cisim duruyorsa kinetik enerjisi sıfırdır.<br />
<br />
15.Kinetik enerji nelere bağlıdır?<br />
İki faktöre bağlıdır. Cismin sürati ve kütlesi. Cismin sürati veya kütlesi artarsa kinetik enerjisi de artar.<br />
<br />
16.Potansiyel enerji nedir?<br />
Cisimlerin konumlarından dolayı sahip oldukları enerji çeşididir.<br />
<br />
17.Potansiyel enerji çeşitleri nelerdir?<br />
Çekim potansiyel enerjisi ve esneklik potansiyel enerjisi olmak üzere.<br />
<br />
18.Çekim potansiyel enerjisi nedir?<br />
Cisimlerin yerden yüksekliklerinden dolayı sahip oldukları enerji çeşididir. Örneğin çatıda duran kiremit yerden belli bir yüksekliğe sahiptir. Bu yüzden çekim potansiyel enerjisine sahiptir.<br />
<br />
19.Esneklik potansiyel enerjisi nedir?<br />
Esnek cisimlerin sıkışması ve gerilmesi sonucunda sahip oldukları enerjiye esneklik potansiyel denir. Örneğin gerilmiş bir yay esneklik potansiyel enerjine sahiptir.<br />
<br />
20.Potansiyel ve kinetik enerjiden başka hangi enerji türleri vardır?<br />
Elektrik enerjisi,ses enerjisi,ısı enerjisi,ışık enerjisi,rüzgar enerjisi vb<br />
<br />
21.Enerji türleri birbirine dönüşebilir mi?<br />
Evet dönüşebilir. Örneğin elektrik enerjisi ampullerde ısı ve ışık enerjisine dönüşür. Yine çatıdan düşen bir kiremidin potansiyel enerjisi kinetik enerjiye dönüşür.<br />
<br />
<br />
Hazırlayan: Göksel İris<br />
<br />
(<a href="http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=1115">http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=35&KonuID=1115</a>)</td></tr>
</tbody></table>
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse; font-family: Verdana, Helvetica;"><tbody>
<tr></tr>
</tbody></table>
<br />
<br />Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-9345016189929840242012-04-08T05:09:00.001-07:002012-04-09T14:44:00.021-07:00in Turkish please:)Learn AP Physicss adlı bir site var. Çok güzel interaktif video ile konu anlatıyor. İngilizcesi yeterli arkadaşlara tavsiye ederim.<br />
<br />
<a href="http://ia600802.us.archive.org/4/items/AP_Physics_C_Lesson_07/Container.html">http://ia600802.us.archive.org/4/items/AP_Physics_C_Lesson_07/Container.html</a>
<br />
<br />
Bu da sayfadan bir görüntü;<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiooftNxHko6-jh3OrPVQ8-Ct3v_0LsoS0WhwtZoeIKK4HoN1oeT1VhSc5x7sZp6kO483wflAEHbphtH-hlNe7VObA08f4yvwvVpiSXCls7wKt6EvgajwrPkFvB0ULyTZioNx-3BnwnXNg/s1600/K1.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="196" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiooftNxHko6-jh3OrPVQ8-Ct3v_0LsoS0WhwtZoeIKK4HoN1oeT1VhSc5x7sZp6kO483wflAEHbphtH-hlNe7VObA08f4yvwvVpiSXCls7wKt6EvgajwrPkFvB0ULyTZioNx-3BnwnXNg/s320/K1.png" width="320" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
Konuyu adım adım görsel destekli anlatıyor ve anlatımda kullandığı merkep figürünün yükü çekmesi için kaç Newtonla çekmesi gerektiğini soruyor. Hoş ve akılda izler bırakan bir aktivite olmuş.<br />
<br />
Konu anlatımını, uygulamayı ve etkiliği aynı tema üzerinde sunması siteyi bir çok açıdan faydalı kılıyor.Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-316502269918205398.post-32671185897454533302012-04-08T04:28:00.001-07:002012-05-10T02:39:45.531-07:00...Bu blogda kuvvet ve hareket konusu ile ilgili seçtiğim kaynakları(kitapları, uygulamaları, etkinlikleri...vb) paylaşacağım. Bilgilerin istifadeli olması umuduyla...Sümeyrahttp://www.blogger.com/profile/11941506393366997736noreply@blogger.com0